Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

Fuqarolik  jismoniy  shaxs  bilan  davlat  o'rtasidagi  o'zaro  huquq  va 
majburiyatlarni  belgilab  beruvchi  huquqiy  munosabatdir.  Agar  federal 
davlat  qonunchiligida  federal  fuqarolikdan tashqari,  federatsiya  subyek­
ti  fuqaroligi  ham  ko'zda  tutilgan  bo'lsa,  u  holda  xalqaro-huquqiy  tar­
tibga solish  doirasida  faqat  federal  fuqarolik  hisobga  olinadi.  Bu, jum la­
dan  kanton  va  obiuina  (jamoa)lar  fuqaroligi  mavjud  bo'lgan  Shveysa- 
riya  fuqaroligiga,  shunin g dek,  ayrim   respublikalari  (T a ta risto n , 
Boshqirdiston) o'zining alohida fuqaroligini joriy etgan  Rossiya  Federatsi­
yasi  fuqaroligiga  tegishlidir.
1992-yildagi  (1993-yildan  kuchga kirgan)  Maastrixt shartnomasi bilan 
belgilangan  Yevropa  Ittifoqi  fuqaroligi  masalasi  nisbatan  murakkabroq- 
dir.  Unga  ko'ra,  «a’zo  davlat  fuqaroligiga  ega  bo'lgan  har  bir  shaxs
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ittifoq  fuqarosi  hisoblanadi».  1997-yil  23-maydagi  Belorussiya  va  Ros­
siya  Ittifoqi  Nizomiga  muvofiq,  «Ittifoq  fuqaroligi joriy  etiladi.  Rossiya 
Federatsiyasining  har  bir  fuqarosi  va  Belarus  Respublikasining  har  bir 
fuqarosi  bir vaqtning  o ‘zida  Ittifoqning  fuqarosidir».
1948-yildagi  Inson huquqlari  umumjahon deklaratsiyasida qayd etil­
gan  umumiy  prinsipga  ko'ra,  birinchidan,  har  bir  inson  fuqaro  bo'lish 
huquqiga ega;  ikkinchidan,  hech kim mantiqsiz ravishda, o'zboshimchalik 
bilan o 'z  fuqaroligidan yoki fuqaroligini o'zgartirish huquqidan  mahrum 
etilishi  mumkin  emas.
Fuqarolikni  tartibga  solishda  ichki  huquq  m uhim   o 'rin   tutadi. 
O 'zining  ustunlik  kuchidan  foydalangan  holda,  davlat  fuqaro  huquq­
larini,  fuqarolikni  olish  va  yo'qotish  tartib-qoidalarini  belgilaydi.
O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va  1992-yildagi «O'zbekiston 
Respublikasi  fuqaroligi  to'g'risida»gi  qonun1  mamlakatimizning  bu  bo- 
radagi  asosiy  hujjatidir.