Hozirgi zamon xalqaro huquqi nazariyasi asoslari

2 -§ .  Xalqaro  huquqda  «diplomatik  himoya»  tushunchasi
Davlatning  o'z  fuqarolariga  nisbatan  xalqaro  miqyosdagi  majburi- 
yati boshqa davlatda bo'lib turgan chog'ida ularni himoya etishdan  iborat 
bo'lib,  u  diplomatik  himoya  deb  ataladi.
Diplomatik himoya biron-bir davlat  xatti-harakati  bilan uning hudu­
dida  bo'lib  turgan  boshqa  davlat  fuqarosiga  nisbatan  zarar  yetkazilgan 
taqdirda,  quyidagi  shartlar  asosida  qo'llanishi  mumkin:
birinchidan,  ana  shu  xatti-harakatlar  xalqaro  huquqqa  zid  bo'lsa; 
ikkinchidan,  odatdagi  himoya  vositalari  (sud va  boshqalar)dan  foy­
dalanish  natija  bermagan  yoki  berishi  mumkin  bo'lm agan  hollarda;
uchinchidan,  zarar  xususiy  shaxs  xatti-harakati  bilan  yetkazilgan 
bo'lsa-yu,  davlat  buzilgan  huquqlami  tikJash  borasida  zarur  choralarni 
ko'rmasa;
to'rtinchidan,  chet  el  fuqarolarining  ichki  milliy  qonunlarga  amal 
qilmaslik  hollari  kuzatilganda.
Aksariyat  hollarda  diplomatik  himoyani  diplomatik  vakolatxonalar 
va  konsullik  muassasalari  amalga  oshiradi.  Mustasno  hollarda  Tashqi 
ishlar  vazirligi  va  hatto  hukumat  mazkur  masala  bilan  shug'ullanishga 
kirishishi  mumkin.  Masalan,  Belorussiya  va  Rossiya  Ittifoqi  Nizomiga