Hozirgi zamon tabiiy fanlar konsepsiyasi



Download 5,21 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/133
Sana13.07.2022
Hajmi5,21 Mb.
#788001
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   133
Bog'liq
Hozirgi-zamon-tabiiy-fanlar-konsepsiyasi.Хамидов

M uzliklar. 
Quruqlikdagi suvning k o'p chilik qismi 
(24 
mln. km kub) 
m u z holidadir. Bu esa p la n e ta m iz d a g i barcha c h u c h u k suvning 
25 
% dir. 
M uzliklarning ko'p chiligi A n ta rk tid a d a , A rktikada b o 'lib , Osiyoning to g'li 
o 'lk a la rid a Q o r a q u m , T y a n - S h a n , Pom ir, H im o la y , Oltoy, Kavkaz va 
b o s h q a to g 'la rd a h a m m u zlik lar bor.
Y e r sharida eng k atta to g ' muzliklari Q o r a q u m tog'laridagi Siachen 
(uzunligi 75 k m ), P o m ird ag i F e d c h e n k o (7 7km ), T y a n -S h a n d a g i Inilchik 
(65 k m ) muzliklardir.
M arkaziy Osiyo to g 'larid ag i hozirgi z a m o n m uzliklarining u m u m iy
m ay d o n i 16x562 kv km . Bu esa Kavkaz tog'laridagi muzliklardan 9,5 marta, 
O lto y m uzliklaridan esa 28 m a r ta ziyoddir. M arkaziy Osiyo muzliklarining 
48 %, P o m ir to g 'la rid a 46 %, T y a n - S h a n t o g 'la rid a va 6 % Oloy to g 'larid a 
joylashgan. F e d c h e n k o m uzligining uzunligi 77 k m , eni 2—5 km, qalinligi
0,5 k m b o'lib, d u n y o d a eng k atta tog' vodiy muzligidir.
Botqoqliklar. 
Y e r ustida uam garchilikka m oslashgan o'sim liklar o 'sib
y o ta d ig a n o 't a zax y erlar b o tq o q lik la r deb ataladi. Botqoqliklarning hosil 
b o 'lish i u c h u n rely ef tekis bo'lishi; a) kelgan suvga nisbatan bug'lanish 
k a m bo'lishi, b) suv o 't k a z m a y d ig a n q atlam yer yuzasiga yaqin joyla- 
shishi lozim. B otqoqliklar ko'l tagiga q u m loyqalari ch o 'k ib , uning sayoz- 
lanishidan h a m hosil b o'lishi m u m k in .
B o t q o q l i k l a r d a q a m i s h , sa v a g ic h , q u g 'a , q iy o q , m o x va b o s h q a
o ' s i m l i k l a r o 's a d i . B o t q o q l i k l a r a s o s a n S h i m o l i y z o n a d a jo y la s h g a n
h u d u d la rd a :R o ssiy a , U k ra in a , Belorussiya, Boltiq bo'yi m am lakatlarida 
u chraydi. A na s h u n d a y yuq o rid a n o m i zikr qilingan m am lakatlarda 2,5 
m ln . kv m e tr yerni b o tq o q lik la r egallaydi, yoki u m u m iy m ay d o n in in g
52


10 %i dem akdir. Markaziy Osiyoda botqoqliklar faqat A m udaryo, Sirdar- 
yoning quyi qism larida uchraydi.
G 'arb iy Sibir tekisligining 70 % m aydoni botqoqlashgan b o'lsa, Ros- 
siya tekisligining miqdori shimolda 20—50 %, Kareliya va Kola yarim orolida 
esa 30 % ga yetadi. Botqoqli yerlar to rf zahirasiga boy b o ‘lib xalq xo'jaligida 
m uhim aham iyatga egadir.

Download 5,21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   133




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish