Хозирги замон иқтисодий қарашлари эволюцияси

ИНСТИТУЦИОНАЛИЗМГА ХОС БЎЛГАН УСЛУБИЙ ХУСУСИЯТЛАР
неоклассикка хос абстракциянинг юқори даражаси ва айниқса баҳо назариясининг ортодоксал статик характеридан қониқмаслик
иқтисодий назарияни бошқа ижтимоий фанлар билан интеграцияга интилиш ёки фанлараро ёндошув устуворлигига ишонч
классик ва неоклассик назарияларда эмпиризм (тажрибага суяниш) етишмаслигидан норозилик, чуқур миқдорий тадқиқотлар ўтказишга чорлаш
Унинг мафкурачилари Т.Веблен, Ж.Коммонс, У.Митчелл асарларида иқтисодий цикл ва инқирозлар тарихи бўйича фактик материаллар жамланган.
Институционализм эволюциясини уч даврга бўлиш мумкин
1. 20-30 йилларда институционализмнинг кенг тарқалиши. Бу даврнинг бош мафкурачиси Т.Веблендир (1857-1920), уни Ж.Р.Коммонс (1862-1945), У.Митчелл (1874-1948), Ж.Гобсон (1858-1940), У.Гамильтонлар фаол ҳимоя қилдилар
2. Урушдан кейинги кечки институционализм. Бу давр мафкурачилари иқтисодиётдаги қарама-қаршиликларни изоҳлаб бериш билан демография ва антропологияни ўргандилар, ишчилар ҳаракатининг касаба уюшмалари назарияларини ишлаб чиқдилар. 50 йилларда Ж.М.Кларк «Иқтисодий институтлар ва инсонлар фаровонлиги», А.Берли «Мулксиз ҳокимият» ва «ХХ аср капиталистик инқилоби» китобларини чоп этдилар
3. 60-70 йилларда ижтимоий-институционал йўналиш, яъни неоинституционализм пайдо бўлди. 60-йиллардаги институционализм асослари америкалик назариётчи А.Лоу ва швециялик иқтисодчи Г.Мюрдаль томонидан ишлаб чиқилди. Ҳозирги даврдаги ижтимоий-институционал йўналиш таълимоти Ж.К.Гэлбрейт ва Р.Хейлбронерлар томонидан давом эттирилган
ИНСТИТУЦИОНАЛИЗМНИНГ АСОСИЙ ОҚИМЛАРИ
Ижтимоий-психологик
Ижтимоий-ҳуқуқий
Эмпирик ёки конъюнктур-статистик оқим

Ҳозирги давр институционализмининг асосий ғояси

НЕОИНСТИТУЦИОНАЛИЗМ НАЗАРИЯЛАРИДА ТЕХНИК ОМИЛЛАРНИ МУТЛОҚЛАШТИРИШДАН ЧЕКИНИЛАДИ ВА АСОСИЙ ЭЪТИБОР ИНСОНГА, СОЦИАЛ МУАММОЛАРГА ҚАРАТИЛАДИ

• Ҳозирги давр институционализмининг асосий ғояси

инсон постиндустриал жамиятнинг асосий иқтисодий омили, асосий ресурси сифатида қаралади ва янги жамият шахсни ҳар томонлама ривожлантириш учун ўз сиёсатини қайта кўриб чиқиши керак бўлади, XXI аср эса «ИНСОН АСРИ» деб эълон қилинади.