Hozirgi o’zbek


Дум-думалоқ, ям-яшил, сап-сариқ, қип-қизил, оппоқ, кўм-кўк, соппа-соғ



Download 0,62 Mb.
bet46/94
Sana21.02.2022
Hajmi0,62 Mb.
#61819
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   94
Bog'liq
hozirgi ozbek tili

Дум-думалоқ, ям-яшил, сап-сариқ, қип-қизил, оппоқ, кўм-кўк, соппа-соғ каби.
Кучайтирма сифатлар сифатдан олдин лиқ, ғирт, тим, жиққа сўзларини келтириш билан ҳам ҳосил бўлади: лиқ тўла, ғирт ёлғон, тим қора, жиққа ҳўл.
Белгининг камлиги сифатларга -ш, -иш, -мтир, -имтир, -ғиш, -ғимтир қўшимчалари қўшилиши билан ҳосил бўлади: кўкиш, кўкимтир, сарғиш.
Бири алоҳида ишлатиладиган, иккинчиси ишлатилмайдиган ёки ҳар иккаласи ҳам алоҳида ишлатилмайдиган сифатларнинг жуфт ҳолда қўлланилиши натижасида белгининг ноаниқлиги ифодаланади: чала-чулпа, ола-кула, енгил, елпи, алғов-далғов, ували-жували, апил-тапил, ғира-шира, пойинтар-сойинтар.
Отлардаги эркалаш, ҳурматлаш маъноларни ифодаловчи -гина қўшимчаси сифатларга қўшилганда муносабат (ижобий) маъносини ифодалайди: яхшигина, чиройлигина, баландгина.


Сифатларнинг ясалиши
Сифатлар морфологик ва синтактик усуллар билан ясалади. Морфологик усул сифат ясашдаги маҳсулдор усулдир. Сифат ясовчи қўшимчалар бошқа туркумлардан фарқли равишда ўзакдан олдин ва ўзакдан кейин қўшилиб сўз ясайди.
Ўзакдан олдин қўшилиб сифат ясовчи қўшимчалар:
-сер: серҳосил, серунум.
-бе: беғубор, беор.
-ба: бадавлат, бақувват
-но: ноинсоф, ноҳақ
-бад: баджаҳл, бадбахт.
-сер, -бе, -ба, -бад отга қўшилиб, -но отга (ноинсоф), сифатга (носоз, нотўғри), кўмакчига (ноҳақ) қўшилиб сифат ясайди.
Ўзакдан кейин қўшилиб сифат ясайдиган қўшимчалар:
-ли: энг фаол сифат ясовчи бўлиб, от ва феълдан (сифатдош, ҳаракат номи) сифат ясайди: чиройли, кучли, қизиқарли, ўқимишли.
-сиз: сувсиз, ишсиз.
-чан: ишчан, курашчан.
-симон: одамсимон, бутасимон.
-хўр: ғамхўр, ювиндихўр, текинхўр.
-дош: сирдош, фикрдош.

Download 0,62 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   42   43   44   45   46   47   48   49   ...   94




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish