Hozirgi o’zbek

Сўз -такт ичидаги мустақил бўлак бўлиб, у алоҳида урғу билан айтилади ва бўғинларга, товушларга бўлинади.
Бўғин -бир нафас чиқариш зарби билан айтиладиган товуш ёки товушлар бўғин дейилади. Бўғинлар унли товушлар орқали тузилади. Шунга кўра сўзда нечта унли товуш бўлса, шунча бўғин бўлади. Масалан, тад-бир-кор сўзида учта унли бўлиб, у уч бўғинли сўздир. Бўғин бир ёки бир неча товушлардан ҳам ташкил топган бўлади. Масалан, ў-қи-ган.
Бўғинлар унли ёки ундош товуш билан тугаганлигига кўра очиқ бўғин ва ёпиқ бўғинларга бўлинади.
Унли товушлар билан тугаган бўғин очиқ бўғин дейилади. Ло-ла, бо-ла, да-ла, о-на, а-ка каби бўғинлар очиқ бўғиндир. Ундош товушлар билан тугаган бўғинлар ёпиқ бўғин дейилади: меҳ-нат, сай-лов, ўт-лоқ, чет-лик, зуд-лик каби.
Сўзлар бўғинларга бир унли ва бир ундош ҳамда бир ёки ундан ортиқ ундошлар асосида бўлинади. Масалан, о-на сўзининг биринчи бўғини бир унли, иккинчи бўғини эса бир ундош бир унли асосида бўғинга ажратилган. Мак-таб сўзидаги ҳар иккала бўғин ҳам бир унли ва икки ундошдан иборат.
Тилда бўғинларга ажратилмайдиган сўзлар ҳам мавжуд. Бундай сўзлар таркибида битта унли мавжуд бўлади. Масалан, зеҳн, меҳр, ҳукм, грамм, дўст, дард, мард, матн каби сўзлар бўғинларга ажратилмайди.
Бўғиннинг амалий аҳамияти қуйидагилардан иборат:

1. 
   Сўзни бир йўлдан иккинчи йўлга кўчириб ёзишда бўғиндан фойдаланилади.
   
2. 
   Биринчи синфда савод ўргатиш даврида болаларга сўзлар бўғинларга бўлинган ҳолда ўргатилади.
   
3. 
   Замонавий ўзбек шеъриятининг етакчи вазни бўлган бармоқ вазнидаги шеърлар бўғинга асосланиб ёзилади.
   

Урғу. Сўз таркибидаги бирор бўғинни ёки гап таркибидаги бирор сўзни бошқасига нисбатан кучлироқ айтилиши урғу дейилади. Урғу икки хил: а) сўз урғуси; б) гап урғуси (логик урғу). Сўз бўғинларидан бирининг бошқасига нисбатан кучлироқ айтилиши сўз уруғуси дейилади. Ўзбек тилида урғу асосан сўзнинг охирги бўғинига тушади: Китоб-китобхон-китобхонлар каби. Сўзларга қўшимча қўшилганда урғу охирги қўшимчага кўчади.
Бу ҳолат ўзбек тили урғуси учун умумий қоида бўлиб, ушбу қоидага мос келмайдиган ҳолатлар ҳам мавжуд.
Бинобарин, қуйидаги сўзларда урғу биринчи бўғинга тушади.

1. 
   араб ва форс тилларидан ўзлашган доим, ҳозир, асло каби равишларда
   
2.