Hozirgi o’zbek

m, n,ng товушлари бурун товушларидир. Бу товушларни талаффуз қилишда ҳаво оқими тўлиқ бурун бўшлиғидан ўтади. L товуши ён товуш дейилади. Бу товушни талаффуз қилганда тил учи кўтарилиб ҳаво оқими тилнинг икки ёнидан ўтади. R товуши титроқ товуш ҳисобланади, уни талаффуз қилганда тилнинг учи титрайди.
Товуш пайчаларининг, яъни овоз ва шовқиннинг иштирокига кўра ундошлар икки хил.

1. 
   жарангли ундошлар: b,v,g,d,y,j,z,g` ,m,n,ng,l,r
   
2. 
   жарангсиз ундошлар: p,f,k.t,ch,sh,x,q,s,h
   

Жарангсиз ундошлар эса шовқиндан иборатдир. Жарангли ундошларни талаффуз қилганда овоз иштирок этади. Жарангли ундошлар жарангсиз ундошлар билан қуйидаги жуфтликка эга.
Жарангли: b,v,d,z,j,g,j,g`,y--
Жарангсиз: p,f,t,s,sh,k,ch,q-x,h
Жарангли товушларнинг жарангсиз жуфти бўлса жуфти бор жаранглилар дейилади.


Нутқнинг фонетик бўлиниши
Нутқ фонетик жиҳатдан қуйидаги қисмлардан ташкил топади: фраза (жумла), такт (синтагма), сўз, бўғин, товуш.
Фраза - Нутқдаги энг катта фонетик бирлик бўлиб, тугалланган фикр англатади, мазмун ва оҳанг жиҳатидан тугалланган бўлади. Шунинг учун фраза гапга тенг келади. У нутқни фикрни иккинчи фикрдан пауза орқали ажратади. Масалан, Кумушбиби энди ўн еттини қўйиб// ўн саккизга қадам босганлиқдан// бўйи ҳам онасига етаёзған// аммо жуссаси онасига кўра тўлароқ эди (А.Қодирий). Ушбу гапда 4 та фраза бўлиб, улар мазмун жиҳатидан мустақил гапга тенг оҳанг жиҳатидан ажратиладиган бўлаклардир.
Такт - фразанинг бир қисми, у фраза орасида бўлиб, бир неча сўзлардан иборат бўлади ва бир урғу билан айтилади. Фразалар ёйиқ таркибли бўлса, тактларга ажралади. Масалан, Кумушбиби //энди// ўн еттини қўйиб, фразасидаги энди, ўн еттини қўйиб// ўн саккизга// қадам босганлиқдан каби тактларга бўлинади. Фраза йиғиқ бўлса тактга тенг келади. Шунинг учун тактларга бўлинмайди.