Hozirgi o‘zbek adabiy tili fan dasturi

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI

FILOLOGIYA FAKULTETI
O‘ZBEK TILSHUNOSLIGI KAFEDRASI

Ro‘yxatga olindi: № 2021- yil «_____» __________	“TASDIQLAYMAN” O‘quv ishlari prorektori ____________ A.Xolmurodov “___”____________2021- yil

HOZIRGI O‘ZBEK ADABIY TILI
FAN DASTURI

Bilim sohasi:	100000 – Gumanitar soha
Ta’lim sohasi:	120000 – Gumanitar fanlar
Ta’lim yo‘nalishi:	5120100-Filologiya va tillarni o‘qitish (o‘zbek tili)

Qarshi – 2021

Fan/modul kodi O'AT202B		O‘quv yili 2021-2022, 2022-2023	Semestr 1	ECTS - Kreditlar 1- semestr – 5, 2- semestr – 5, 3- semestr – 5, 4- semestr – 5.
Fan/modul turi Majburiy		Ta’lim tili O‘zbek		Haftadagi dars soatlari 4-4-4-4
1.	Fanning nomi		Auditoriya mashg‘ulotlari (soat)	Mustaqil ta’lim (soat)	Jami yuklama (soat)
	Hozirgi o‘zbek adabiy tili		1- semestr – 60, 2- semestr – 60, 3- semestr – 60, 4- semestr – 60	1- semestr – 90, 2- semestr – 90, 3- semestr – 90, 4- semestr – 90	600
2.	I. Fanning mazmuni Fanni o‘qitishdan maqsad – bo‘lajak filologlarga hozirgi o‘zbek tilining lisoniy qurilishi va imkoniyatlari hamda ularning nutqiy qo‘llanilishi masalalari bo‘yicha ilmiy-nazariy ma’lumot berishdan iborat. Fanni o‘qitishning vazifasi – talabalarni hozirgi o‘zbek tili nazariyasi va amaliyotiga oid bilimlar bilan qurollantirish, ta’lim oluvchilarda qayd etilgan masalalar bo‘yicha bilim, ko‘nikma va malakalarni shakllantirish vazifalarini bajaradi. II. Asosiy nazariy qism (ma’ruza mashg‘ulotlari) II.I. Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi: 1-mavzu. Kirish. “Hozirgi o‘zbek adabiy tili” fanining maqsad va vazifalari О‘zbek xalqi va uning shakllanish tarixi. О‘zbek adabiy tili taraqqiyotini davrlashtirish. Hozirgi о‘zbek adabiy tili va uning shevalarga munosabati. Hozirgi о‘zbek adabiy tilining о‘rganilish tarixi va bosqichlari. “Hozirgi o‘zbek adabiy tili” fanining maqsad va vazifalari. “Hozirgi o‘zbek adabiy tili” fanining bo‘limlari. 2-mavzu. Til, lison va nutq munosabati. Lisoniy paradigma Til, lison va nutq munosabati, Til sathlari va birliklari. Ilmiy bilish va uning bosqichlari. Falsafiy UMIS va YAHVOning lisoniy tizimda voqelanishi. Lisoniy va nutqiy birliklar. Lisoniy paradigma va uning turlari. 3-mavzu. Lisoniy munosabat va uning turlari Hozirgi o‘zbek tilida lisoniy munosabatlarning turlari: paradigmatik munosabat, sintagmatik munosabat, ularning xususiyatlari. Paradigmatik munosabatlarda lisoniy ziddiyatlar. O‘zbek tili tizimida lisoniy ziddiyatning turlari: noto‘liq (privativ) ziddiyat, teng qiymatli (ekvipolent) ziddiyat, darajali (gradual) ziddiyat, ularning xususiyatlari. Hozirgi o‘zbek tili hodisalarini tasniflash asoslari. Tasnif belgisi. Tasnifning turlari. 4-mavzu. Hozirgi o‘zbek tilining fonetik sathi O‘zbek tili fonetikasi va fonologiyasi tushunchalari. Empirik soha sifatidagi fonetika nazariy soha sifatidagi fonologiyaning asosi ekanligi. Fonetikaning turlari, ularning maqsad va vazifalari. Nutq tovushlari fonetik birliklar sifatida. Nutq tovushining turlari, xususiyatlari. O‘zbek nutq tovushlarining fizik-akustik aspekti. Nutq tovushining akustik belgilari. O‘zbek nutq tovushlarining anatomik-fiziologik aspekti. Unli fonemalar paradigmasi. Undosh fonemalar paradigmasi.