Зиѐвуддин Раҳим, Одилхон қори Юнусхон ўғли

 ى
 َم َع
 ِصي
 ِأي
َم
 ُط ي
 ِح
 ُّب
َف َِ
 َّن ََ
 ُه ي
 َا 
 ْسا
 ِت َْ
 َز
 َجا
َُّثُ 
َ
َل
َر
ُس
ُؿو
ِللها
َص َّل
ُللها ى
َع َل
ْي ِو 
َو َس
َّل َم 
" َدف
 َل ََّ
 َن ي
 ُل
 َم اا
 ُذ ي
 َّْ
 ُر
 ِب او
 ِأ 
 َدف َت
 ْح َن
 َع ي
 َل ْي ِه
 ْم
ََ ْدب َا
 َبا
 َُ
 ّْل 
 َن
 ْي ف
 
 َح َّت
 ِإ ى
 َذ
 َف ا
 ِر
 ُح
 ِب اا
 ََ
 َُ ي
 ُرو
 ََ اا
 َخ
 ْذ َن
 ُهي
 ْم 
 َدب ْغ َت
ة 
 َف َِ
 َذ
 ُه ا
 ْم 
 ُم ْب ِل
 ُل
 َنا
" 
َر َو
ُها
َأ
َْح
ُد 
َو َى
َذ
َح ا
ِد
ٌثة
َح
َن
ٌن.
Уқба ибн Омир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинишича,
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: 
“Агар Аллоҳ бандага гуноҳларига қарамай дунѐдан ўзи суйган нарсаларни берганини кўрсанг, демак, 
у истидрождир”, дедилар. Кейин “Энди – қачон ўзлари учун эслатма қилиб берилган нарсани 
унутишгач, Биз уларга ҳамма нарсанинг эшикларини очиб қўйдик. Қачон ўзларига берилган нарса 
билан шод турганларида уларни тўсатдан 
(азоб билан)
ушладик. Шунда бутунлай ноумид бўлишди” 
оятини ўқидилар
(Аҳмад ривоят қилган. Бу – ҳасан ҳадис
4
). 
Истидрож деганда, бандага озроқ муҳлат бериш, уни айни вақтда азобламаслик, сўраган ҳамма 
нарсасини ато этиш, хоҳлаган ишини қилишга қўйиб бериш тушунилади. Бундай кимса гуноҳ-маъсиятга 
ботиб кетса ҳам Аллоҳ унга кенг ризқ, мўл-кўлчилик бераверади, қанча гуноҳи бўлсаям ҳисобсиз неъматлар 
билан сийлайди. Лекин фурсати етганда қаттиқ жазолайди. 
Аллоҳ таоло айтади: 
"-------------------------------- Арабий матн----------------------------------" 
“Қачон инсонни Парвардигори имтиҳон қилиб, уни мукаррам қилса, 
(кўп миқдорда)
неъмат 
берса, у: “Парвардигорим мени азиз қилди”, дейди. Аммо қачон уни имтиҳон қилиб, ризқини тор 
қилиб қўйса, тезда: “Парвардигорим мени хор қилди”, дейди” 
(“Фажр” сураси, 15-16-оятлар). 
Аллоҳ бандани имтиҳон қилиш учун кенг ризқ, куч-қувват, мансаб, чирой берса, у: “Бунга муносиб 
кўрилганим, Аллоҳга севимли бўлганим учун шундай бўляпти”, деб шодланади, кибр-ҳавога кетади. 
Бундай кимса шукр қилмайди, булар ҳаммаси синов эканини ўйлаб ҳам кўрмайди. 
Агар унинг ризқи торайса, ишлари орқага кетса ѐки мансаб курсисидан тушса, “Аллоҳ мени ѐмон 
кўриб қолибди, У мени хорламоқда”, деган гумонга боради. 
Иккала ҳолатда қилинган гумон, айтилган сўз нотўғри. Чунки мол-дунѐси тўкис бўлиш, шоҳона 
турмуш кечириш банда мартабаси юқорилигини билдирмайди. Акс ҳолда осий кимсаларга кенг ризқ, 
тўкин-сочин ҳаѐт берилмасди. 
Бундай гапни охиратга ишонмайдиган ѐки имони кучсиз одам айтади. Зеро, унинг фикрича, фақат 
мана шу дунѐ бор. Бахт-саодат фаровон турмуш билан ўлчанади. Мўмин банда эса бой бўладими, 
камбағалми, Аллоҳга ибодат қилади, бошига тушган кўргиликларга чидайди, тақдирдан нолимайди. Бойлик 
билан сийланса, шукр қилади, камбағаллик билан синалса, сабр қилади. 
Келаси оятда шундай дейилган: 
"-------------------------------- Арабий матн----------------------------------"