Birinchidan, mehnat va moddiy resurslarni yordamchi-ko’makdosh faoliyat madsulot (ish, xizmat)larini ishlab chiqarish va realizatsiya qilishga jalb qilgan holda ulardan yanada to’liq foydalanishni ta’minlash va uning asosida yuk tashishning kamayishi natijasida daromadda yuz beradigan yo`qotishlarni qoplash,
Ikkinchidan, yangi ish joylarini yaratish, ishchilar sonini bajariladigan ish hajmiga muvofiqlashtirish natijasida ozod etilgan ishchilarni ish bilan ta’minlash, malakali kadrlarni saqlab qolish,
Uchinchidan, xo`jalikni boshqaruvchi subyektlarga, bo’linmalarga ishlab chiqarishni rivojlantirish, ijtimoiy sohani mustahkamlash, ishchilarni rag`batlangirishga kerak bo’ladigan xarajatlarni moliyalashtirish uchun zarur vositalarning qo’shimcha manbalarini shakllantirish imkonini beradi.
Narxning asosini ishlab chiqarish tannarxi tashkil etadi.
Kelishilgan (erkin) narxlarni shakllantirish jarayonida ishlab chiqarish tannarxida hisobga olinadigan harajatlarni hisoblash harajatlar tarkibi to`g`risidagi Nizomga 1-son qo’shimchaga muvofiq amalga oshiriladi.
Narxni shakllantiruvchi ikkinchi omil foydadir.
Narx tarkibiga kiritiluvchi foyda hajmi davr xarajatlarini qoplashni, foyda uchun, o’rnatilgan to’lovlar uchun xaq to’lashni va korxona tasarrufida keluvchi foydani shakllantirishni ta’minlashi kerak.
Realizatsiyaning kelishilgan narxi KDSni o`z ichiga oladi. Bozor iqtisodiyotida erkin narxlardan foydalanish sharoitida kelishilgan narx buyurtmachi bilan muvofiklashtiriladi.
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining 1997 yil 31 martdagi «O’zbekiston Respublikasi qonunini hayotga tadbiq etish bo’yicha chora-tadbirlar to’g’risida»gi «Tovar bozorlarida monopolistik faoliyatni cheklash va raqobat to`g`risida»gi 165-son qaroriga muvofik narxlarni (tariflarni) shakllantirish tartibi tasdiqlangan. Mazkur tartib: maxsulot va xizmatlarga narxlarni shakllantirishda tabiiy monopoliyalardan, davlat reestriga kiruvchi monopolist korxonalardan foydalanish; narxlarning (tariflar) so`nggi darajasini, maxsulot (xizmat) uchun ustama narx yoki rentabellikni deklaratsiyalash yo’li bilan davlat tomonidan tartibga solinishni nazarda tutadi.
Narxlarning davlat tomonidan tartibga solinishi temir yo’l faoliyati soxasida xam amalga oshiriladi. Tabiiy monopolistlar tarkibiga kiruvchi xo’jalikni boshqaruvchi sub’ektlarning maxsulot, tovar va xizmatlariga narxlar (tariflar) va ustama narxlar xukumat qarori va o`z vakolati doirasida joylardagi davlat xokimiyatdagi organlari tomonidan belgilanadi.
Deklaratsiya qilinmagan narxdan foydalanish xolatida olingan farq byudjet foydasiga, iqtisodiy sanksiya esa O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining «Narxni tartibga solish fondi» xisobiga o`zlashtiriladi.
01
02
03
Do'stlaringiz bilan baham: |