Ózbekstan respublik asi joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

§3. Informaciyalı tálimiy resurslardan oqıw protsessinde paydalanıw metodikası.
Oqıw -metodikalıq kompleks (OMK) - mámleket tálim standartı hám pán programmasında belgilengen studentler tárepinen iyelenishi kerek bolǵan bilim, kónlikpe, ilmiy tájriybe hám kompetentsiyalarni qáliplestiriwdi, oqıw procesin kompleks proektlestiriw tiykarında kepillik berilgen nátiyjelerdi alıwdı, ǵárezsiz bilim alıw hám úyreniwdi hám de qadaǵalawdı ámelge asırıwdı támiyinleytuǵın, studenttiń dóretiwshilik qábiletlerin rawajlandırıwǵa jóneltirilgen oqıw -metodik derekler, didaktik qurallar hám materiallar, elektron tálim resursları, oqıtıw texnologiyası, bahalaw metodları hám kriteryaların óz ishine aladı.
Pánniń oqıw -metodikalıq kompleksi komponentleriniń mazmunı Mámleket tálim standartı tiykarında dúzilgen pán programmasına muwapıq, hám de shaxsqa jóneltirilgen, rawajlantıratuǵın hám ǵárezsiz tálim alıw texnolologiyalari, principlerı hám talapları tiykarında islep shıǵıladı.
Oqıw -metodik komplekslerdi islep shıǵıwda jóneltiriwshi hám qızıqtırıshı bilimler specifikaciyasınıń sáwlelendirilmektesi zárúrli áhmiyetke iye. Bul erda biz shet el mámleketlerde qánigeler tayarlaw tájiriybelerine itibar qaratatuǵın bolsaq, olarda oqıtıwdı tiykarǵı shólkemlestiriw formaları retinde joybarlar hám modullar qollanıladı. Bul qurallar studentlerdiń ǵárezsiz bilim alıw hám miynet iskerligine jóneltirilgen bolıp, túrli oqıw -materiallıq bazalarda islep shıǵıladı. Tiykarǵı oqıtıw quralı bolıp modullı oqıw programmaları esaplanadı. Modullı oqıw programmalar tálim alıwshılardıń yunalishi hám qánigeligi boyınsha texnologiyalıq processlerdiń atqarılıwı hám iskerlik usılları boyınsha etarli bilim hám kónlikpelerge ıyelewleri ushın hár qıylı daǵı, kólem degi hám quramalılıqtaǵı bilim hám miynet tapsırmaları sistemasın óz ishine aladı. Tek ǵana modullı oqıw programması oqıw -metodik kompleksiniń tiykarǵı komponenti bolıp xızmet etedi hám oqıw materialın uzatıwdıń bolsa etakchi quralı esaplanadı.
Sol sebepli de qánigelik pánleri boyınsha oqıw metodik kompleksiniń mazmunı ǵárezsiz hám pıtken oqıw procesin belgileytuǵın modul yamasa bólim kórinisinde islep shıǵilıwı kerekligi usınıs etiledi. Modullı strukturalı oqıw -metodik kompleks oqıtıwshı ushın metodikalıq apparat bolıp xızmet etedi, sebebi oqıtıwshı oǵan kerekli qosımshalar kirgiziw múmkinshiligine iye boladı. Oqıw -metodik komplekslerdi modullı strukturasın islep shıǵıwda tálim alıwshılardıń individual islew, oqıw materialın nátiyjeli ózlestiriw, ǵárezsiz bilim alıw hám miynet iskerligin rawajlandırıw, bilim hám kónlikpelerdi aktivlestiriw sıyaqlı tiykarǵı táreplerge itibar qaratıw zárúrli áhmiyetke iye. Modul sisteması tiykarında qánigelik pánleri oqıw -metodik kompleksiniń modeli 1-suwretde keltirilgen.
Bul model boyınsha modullı oqıw programmasında hár bir iskerlik usılı boyınsha teoriyalıq hám ámeliy áhmiyetke iye bolǵan óz-ara baylanıslı temalar bólek modullarǵa gruppalastırıladı. Hár bir modul boyınsha oqıw maqsetleri hám mazmunları belgilenedi. Hár bir modul óziniń oqıw -metodik támiynatına ıyelewi kerek.
Elektron informacion-ta'lim resursı (EITR) - úyreniw hám tálim beriw ushın qolay tárzde qáliplestirilgen, ilimiy tárepten sistemalastırılgan, túrli jas daǵı hám tálim alıw dárejesindegi oqıwshı hám oqıtıwshılarǵa mólsherlengen, málim bir pánni úyreniw ushın logikalıq ketma- ketlikte qáliplestirilgen elektron informaciya dárekleri kompleksi bolıp tabıladı. Elektron informaciya tálim resursı shólkemlestirilgen elementleriniń xarakteristikası dóretiwshilik (kreativ-avtorlıq ) ortalıǵı bolıp tabıladı.
lektron informaciya tálim resursınıń tiykarǵı qurawshıları tómendegiler:
1). Pán boyınsha lekciya teksti yamasa teoriyalıq materiallar kompleksi. Ulıwma bilim beriw mektepleri ushın engizilgen sabaqlıqtıń elektron nusqası.
2). Shınıǵıw hám máseleler kompleksi. Tálim beriwde qoyılǵan baslanǵısh talaplardı orınlaw ushın
shınıǵıw hám máseleler kompleksi. Máseleler kompleksi elektron variantda tek tegis tekst kórinisinde emes, bálki onı sheshiw ushın dúzilgen arnawlı ámeliy programmalardan paydalanıladı.
Tiykarǵı kriterya retinde teoriyalıq tárepten kórsetilgen oqıw materiallar menen tikkeley baylanıslı másele sheshimi yamasa analizi qaraladı.
3). Test. Sabaqlıqta berilgen temalar kesiminde test WEB formatda jaratıladı. Temanı úyreniw tawısıwı menen bilimlerdi sınap kóriw múmkinshiligi bar. Sırtqı kórinisinen elektron qadaǵalaw programmasınıń eń ápiwayı hám baslanǵısh variantı. Bunnan tısqarı úyrenilgen kurs materialın ózlestiriw dárejesin analiz etiw ushın sorawlar bazası menen islew, tuwrı -nadurıs juwaplar analizin ete alatuǵın, yaǵnıy temanı ózlestiriw degi mashqalalardi anıqlaw múmkinshiligi realizasiya etilgen test programması da resurs bazasına kiritiledi.
4). Sorawnama. Usı blokda pánni úyreniw ushın terminologik sózlik jaylaw -tiriladi. Sol menen birge pánni tolıqlawısh, uyreniletuǵın kurs sheńberindegi qosımsha maǵlıwmatlardı ssúwretleytuǵın ensiklopediyalıq materiallar jaylastırıladı. Resurstıń tiykarǵı qurawshılarınan biri esaplanadı. Baslanǵısh jaǵdayda ensiklopediya tálim standartları tárepinen talap etilgen informaciya kóleminden kóbirek informaciya beriw múmkinshiligin beredi.
5). Sabaq temasın tolıqlawısh qosımsha materiallar. Usı blok (menyu ) de sabaqlıq
mazmunın tolıqlawısh ınteraktiv animasion programmalar, súwretler kompozisiyasi, tekst
kórinisindegi qosımsha materiallar jaylastırıladı.
6 ). Didaktik materiallar, pán boyınsha usınılıp atırǵan resurs mazmunın kórsetiw etiwshi plakatlar, kórgezbe quralları hám pánni úyreniw ushın jaratılǵan sızıqlı animasion rolikler.
7). Media fayllar. Audio, video materiallar. Usı blok sabaq temasın yorituvchi. mp3 formatındaǵı audiorolik,.swf yamasa. avi formatındaǵı videoroliklar.
8). Fotogalereya, sabaq temasın tolıqlawısh foto yamasa fotokompozisiyalar. Resurs bazasında realizasiya etilgen barlıq bloklardaǵı informaciyalardı redaktorlaw, yaǵnıy almastırıw yamasa ústinde qayta islew múmkinshiligin beretuǵın “redaktor -muharrrir” programma isletiledi.
§4. Qánigelik pánlerin oqıtıw sapasın jaqsılaw ushın oqıw -metodik kompleks quramına kiretuǵın oqıtıw quralları haqqında.
Qánigelik pánlerin oqıtıw sapasın jaqsılaw ushın oqıw -metodik kompleks quramına tómendegi oqıtıw quralları kiriwi kerek:
1. Tiykarǵı oqıtıw quralları - tayarlaw baǵdarları boyınsha tálim standartları, oqıw jobaları hám pán programmaları, baspa hám elektron sabaqlıqlar, oqıw qóllanbalar, metodik qóllanbalar, oqıtıwshılar ushın metodikalıq qollanbalar ;
2. Qosımsha oqıtıw quralları -sabaq procesin shólkemlestiriw boyınsha jollama, shınıǵıw hám máseleler kompleksi, plakatlar, slaydlar, elektron multimedialı oqıw qóllanbalar, qadaǵalaw hám test sorawları kompleksi, tarqatpa materiallar, teoriyalıq hám ámeliy shınıǵıwlardı shólkemlestiriw boyınsha metodikalıq qóllanbalar.
3. Ámeliy oqıtıw quralları - kodoskop, videoko'z, multimedia, televizor, kompyuter, laboratoriya úskeneleri, maketlar, túp zatlar, ónimler, mashinalar, úskeneler.
Oqıw -metodik kompleksin jaratıwda oqıw dáwiri kólemi boyınsha ilimiy texnikalıq tapsırmalardı islep shıǵıw, tálim alıwshılardıń iskerligindegi psixologiyalıq táreplerin da úyreniw talap etiledi.
Qánigelik pánlerinen jaratılatuǵın elektron sabaqlıqlar tálim processinde tómendegi unamlı nátiyjeni beredi:
- úyrenilip atırǵan materialdı dástúriy oqıw ádebiyatlarına salıstırǵanda induktiv jantasıw, esitiw hám emotsional yadlarǵa tásir qılıw jolları menen etkazish arqalı túsiniwdi kiyim-kensheklestiredi;
- tálim alıwshılardıń mútajligine, tayarlıq dárejesine, intelektual múmkinshiliklerine maslastırıladı ;
- oqıw predmetiniń mánisine dıqqattı qosqan halda kóp sandaǵı maǵlıwmatlardı hám tapsırmalardı qaray shıǵıw hám kóbirek ámeliy máseleler tarqatıp alıwǵa múmkinshilik jaratqan halda quramalı esaplawlar hám almastırıwlardan tek etedi;
- úyreniwdiń barlıq basqıshlarında ózinen-ózi tekserip kóriw ushın keń múmkinshiliklerdi jaratadı ;
- jumıstı shıraylı, anıq rásmiylestiriwlerge jáne onı oqıtıwshına fayl yamasa qaǵazǵa baspadan etken halda tapsırıwına múmkinshilik beredi;
-tájiriybeli oqıtıwshı wazıypasın shegaralanbaǵan túsindiriwlerdi, sansız tákirarlawlardı, eskertiwlerdi usınıs etken halda atqaradı.
ektron formasındaǵı oqıw - stilistik materiallar - bular elektron sabaqlıq, elektron oqıw qollanbaları, elektron kitapxanalar, uyqas (CD, Flash hám t.b. ) sıyımlılıqtaǵı audiovizual materiallar, interaktiv oqıw kursları, ko'mpyuterda esaplaw tájiriybesin ótkeriw ushın labaratoriya wazıypaları, test sınaqların ótkeriw boyınsha sistemalar.
Elektron oqıw ádebiyatları - zamanagóy informaciya texnologiyaları tiykarında maǵlıwmatlardı jıynash, súwretlew, jańalaw, saqlaw, bilimlerdi ınteraktiv usılda usınıw hám baqlaw múmkinshiligine iye bolǵan derek esaplanadı.