Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

тез, сует ва аралаш 
кўри н и ш д а бўла- 
ди. Т ез аллергик реакц и ял ар н и н г патогенезида учта босқич аж - 
ратилади: 
иммунологик, патокимёвий ва патофизиологик.
О рга­
низм с ен си б и л и зац и яси н и н г им м унологик б осқичида ан ти те­
л о реагенлари аллергенга такрори й туш и ш и натиж асида ҳуж ан ­
ра ю засида (терида, ш и л л и қ қаватда) аллерген реакц и яси (ан ­
ти ген — антитело) ривож ланади. П атохи м и к б осқи чд а а н т и ­
г е н -а н т и т е л о р еакц и яси натиж асида ҳужайра б и о ки м ёв и й бу- 
зилади, протеол и ти к ф ерм ен тл ар ф аоллаш ади ва ҳуж айрадан 
б и о л о ги к ф ао л м ед и аторл ар: ги с та м и н , с е р о т о н и н , а ц е ти л - 
х о л и н , к и н и н л а р , п ро сто гл ан д и н лар ва б о ш қал ар аж ралади. 
П а то ф и зи о л о ги к б осқи чд а орган и зм д а м ед и аторл арн и н г та ъ ­
си ри оқи б ати д а, ал л е р ги я н и н г к л и н и к б елги л ари , ўткир с е ­
р о з - экссудатли ял л и ғлан и ш л ар юзага келади. Б и роқ, а л л ер ­
ги ян и н г барча уч б осқи чи ҳам б и р вақтда юзага келади.
С ек и н л и к билан юзага келадиган аллергик р еак ц и я б осқи - 
ч и н и н г п атогенези с е н си б и л и за ц и ял аш га н л и м ф о ц и тл а р н и н г 
махсус аллергенлар (лаб) б илан б иргаликдаги таъ си ри ётади. 
Ҳ у ж ай р а и м м у н и т ет и м ед и а то р л а р и м а к р о ф о гл а р га т а ъ с и р
қ и л и б , улар антигенлар (м и кроб ёки ёт ҳуж айра таналар) н и н г

---

Аллергик касалликларда 0Б/11Қ ва лабда кузат иладиган узгаришлар..
95
б у зи л и ш и га о л и б кел ад и , с е н с и б и л и за ц и я л а н и б , л и м ф о ц и т ­
л ар га қ арш и л и к кўрсатади. К л и н и к ж иҳатидан бу гиперергик 
ял л и гл ан и ш қ а тт и қ и н ф и л тр ат яр атад и , л и м ф о ц и т ва м он о- 
ц итлар м он он укл он лар ҳуж айра тар ки б и н и ҳосил қилади. М о- 
нонуклеар и н ф и л тр ац и я м айда қон том и р л ар и ораси да а н и қ
кўринадиганидир. С е к и н л и к б илан кечадиган аллергия б ош қа 
ал л е р ги к р е а к ц и я л а р каби ўзига хос тав си ф га эга: теридаги 
си н ам а ф ақ атги н а орган и зм с е н си б и л и зац и яси га сабабчи а н ­
тиген киритилганда юзага келади. Барча аллергия турлари ўзаро 
би р-б и ри билан б о ғл и қ бўлиб, с е к и н л и к ва тезл и к б илан юзага 
кел аётган а л л е р ги я л а р б и р вақтд а, б и р саб аб ч и ва б и р хил 
патологик ж араён б илан ю зага кел и б , уларн и н г ф ақ атги н а р и ­
вож ланиш и мустақил йўналиш да бўлади.
Огиз бўш лиғи ш и л л и қ қ о б и қ қавати аллергик касаллиги бир 
ал л ер ги к генезли ҳисобланиб, сен си б и л и зац и я м еханизм и ва 
те з-те з к л и н и к кўриниш и б илан б и р -б и р и д ан ф аркдан ад и . Бу 
гуруҳда алоқали аллергик стом атит ва т о к с и к ал лерги к ж аро- 
ҳатларн и н г ри вож лан и ш и асосида дори воситаларга, овқат ва 
б ош қа ки м ёви й м одд ал арн и н г огиз, н аф ас, тери орқал и ёки
ш и л л и қ қаватдан сўри л и ш и ҳам да п арен терал йўлдан к и р и - 
ш и ётади. А н аф и л ак ти к ш окда ш и л л и қ қ о б и қ қават кўпинча 
ж ароҳатл ан ади , бунда ш и ш ва эр и те м ал а р н и н г кен г ўзгари- 
ш и, Л ай ел л а си н д ром и б илан ўхш аш кечади.