undan foydalana olishni bilish kerak. Avtomatlashtirilgan boshqarish tizimi
oshqa ta’minotga asosan
zimlarini qurish va joriy etish ishlari olib
avjud an’anaviy metodlar va boshqarish
usullarini shundayligicha
jlantirish tamoyili. Bunda ABTni ishga tushirish
EHMlar yordamida axborotni
matematik, programma va b
olib boriladi. Hozirgi kunda vatanimizda tizimlarning avtomatik boshqarish uchun
avtomatlashtirilgan boshqarish ti
borilmoqda. Ular quyidagi printsiplarga amal qilishi lozim:
1. Yangi masalalar tamoyili. Bu prinsipning
mohiyati shundan iboratki,
m
EHMlarga oddiy o`tkazib bo`lmasdan,balki yangi imkoniyatlarni,EHM
imkoniyatlaraini hisobga olgan holda amalga oshirish zarur.
2. Loyihalashtirishda kompleks va tizim yuli tamoyili. Bu yul
texnik,iqtisodiy va tashkiliy harakterdagi keng doiradagi masalalarni
echishni ko`zda tutadi.
3. Tizimni uzluksiz rivo
davrida yangi sharoitda echilishi mumkin bo`lgan masalalar doirasi
kengayadi.
ABTni qo`llash korxona ishlab chiqarish xo`jalik faoliyatini yangi va yuqori
pog`onada boshqarishga kutaradi. Injener boshqaruvchi
xodimlarni qiyin
hisoblash ishlaridan,har xil hisobot va birinchi hujjatlar tuzish vazifalaridan
halos qiladi va ularda butunlay asosiy boshqarish masalalariga e’tibor berish
imkoniyati tug`iladi. Ko`p variantli hisoblarni boshqarish va shu asosda optimal
qarorni tanlash planli va texnik iqtisodiy hisoblashlarda
mehnat sarfi va
vositalarini mahsulot birligiga pasaytiradi va mahsulot ishlab chiqarish xajmini
o`stirishni ta’minlaydi.
Natijada har bir alohida zveno va bir butun korxona ishlab chiqarish
xo`jalik faoliyatining barcha asosiy texnik iqtisodiy ko`rsatkichlarining
yaxlitlanishi ta’minlanadi.
IT ishlarini ABTda boshqarishda albatta inson roli birinchi urinda turadi.
ABT-tushunchasi bir qancha shartli bo`lib bu inson-mashina sistemasidir, chunki
inson mashinada axborotlarni avtomatik boshqarishda yuqori urinda turadi.
158
ABT inson –mashina tizimi bo`lib,u halq xo`jaligining yacheykalarini
(ishlab chiqarish birlashmalari, korxonalar, tarmoqlar va boshqalar)
maxsus
roektlashtirilgan bazada optimallashtirilgan yullar bilan ma’lumotlarni qayta
jallangandir.
IT va ABT-bu murakab tizim bo`lib,u ikki qismdan iboratdir: ya’ni
ob’ektni boshqarishning iqtisodiy-tashkiliy modeli,texnik va boshqa sistemalari.
Sho`nga asosan 2 ta qismga bo`linadi: fu ktsion l qism
inlovchi qismi.
F
ismiga: ob’ektni boshqarishning iqtisodiy-tashkiliy modeli
bilan bog`liq bo`lgan kompleks (adminstrativ,
tashkiliy, IMM) metodlardan iborat
bo`lgan va ITning masalalarini echishga karatilgan qismlar tushuniladi.
unktsional qismga bir necha podsistemalar (ob’ektning bo`limlari, strukturasi,
ieraxiy
qonuniy va ergonometrik ta’minot qismlari kiradi. Ta’minlovchi qismlar
va avt
orot
massiv
salalarning echish
vosita
ramma ta’minoti-IT tarkibidagi masalalarni echish uchun
ishlati
vistik ta’minot-IT tarkibida echiladigan masalarning va
axborotlarning
yozilis
p
ishlash va ular EXT orqali AB uchun mul
n
a
i va ta’m
unktsional q
F
asi va ularda echiladigan masalalarga qarab) kiradi.
Funktsional qismlarning maqsadi boshqarishni amalga oshirish usullaridan
iborat bo`lib, boshqarishdagi kerakli maqsadlarga erishishga xizmat qiladi.
Ta’minlovchi qismiga: axborot, lingvistik, texnik, programma, matematik,
tashkiliy,
omatlashtirish tizimi uchun zarur bo`lgan resurslar ma’nosini ochib beradi.
Axborot ta’minoti-ITda ishlatiladigan jami texnik-iqtisodiy axborotlar,
ularning klassifikatsiya va kodlashtirishning tizim, hujjatlar va axb
larining unifitsirlangan tizim kiradi.
Texnik ta’minoti-ITda kompleks texnik vositalar (KTV), ularni tanlash
hujjatlari, metodologik va metodik vositalari va IT tashkil etish jarayonlarining
texnik-texnologik jarayonlarini o`z ichiga oladi.
Matematik ta’minoti-IT tarkibida echiladigan ma
lari, algoritm va iqtisodiy matematik metodlari kiradi.
Prog
ladigan maxsus tizimli va amaliy paketlar programmalarini o`z ichiga oladi.
Ling
hi tilini o`z ichiga oladi.
159
Mavzu 12.
AXBOROT TIZIMLARNING
AXBOROT
TA’MINOTI
1.
2.
odalash
tizimi.
3.
ashina ichidagi axborot ta’minoti:
rish sistemasi.
1.
Do'stlaringiz bilan baham: 
