Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги

 
Turar-joy binolarining asosiy elementlari va konsturktiv sxemalarini Autocad 
dasturida loyhalash 
SamDAQI “Axborot texnologiyalari” kafedrasi o’qituvchisi G’aybulov Q.M. 
101-KME va UB guruh talabasi Abduraxmonov J. 
 

---

245 
Turar-joy binolarining yer ustki va yer ostki qismlari bo‘lib, ular 
binoning asosiy konstruktiv elementlaridan, ya’ni poydevorlar, devorlar,
qavatlaaro yopmalar, alohida tayanchlar, tom, deraza, eshiklar, zinalar hamda
ichki to‘siq (parda) devorlardan iborat bo‘ladi (1-rasm). Birinchi qavatning
poli sathidan pastda joylashgan konstruktiv elementlar-poydevor, yerto‘la,
texnik maqsadlarga mo‘ljallangan yerto‘la devorlari binoning yer ostki qismi
hisoblanadi . Birinchi qavat poli sathidan balandda joylashgan konstruktiv
elemetlar binoning yer ustki qismini tashkil etadi.Poydevorlar binoning yer
ostki qismi bo‘lib, ular bino og‘irligini o‘ziga qabul qilib, uni asosga uzatuvchi 
konstruksiyadir.
Devorlar o‘z vazifasiga va joylashishiga ko‘ra ichki va tashqi to‘siq, ya’ni 
xonani tashqi muhit ta’siridan himoyalovchi yoki xonalarni bir-biridan ajratib 
turuvchi bo‘lib, bir vaqtning o‘zida ular yuk ko‘taruvchilik vazifasini ham bajaradi. 
Devorlar yuk ko‘tarib turuvchi va yuk ko‘tarmaydigan turlarga bo‘linadi.
Ko‘taruvchi devorlar yuqorida joylashgan konstruksiyalar, jihozlar,
mebellar va
shu kabilardan tushadigan og‘irlikni ko‘tarib turadi. Ham ichki ham tashqi 
devorlar
ko‘taruvchi bo‘lishi mumkin. Binolarni kichik-kichik xonalarga
ajratuvchi to‘siq (parda) devorlar yuk ko‘tarmaydigan hisoblanadi. Bunday 
devorlar poydevorlarga yoki poydevor to‘siniga qo‘yilgan, o‘zini ko‘tarib
turuvchi va ustunlarga ilingan osma devorlar tarzida ham bo‘lishi mumkin. 
Ilingan devorlar har bir qavat balandligida gorizontal joylashgan elementlarga 
tayangan bo‘ladi.