Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис

§
қарор қабул қилиш; 
§
уларни бажарилишини ташкил қилиш; 
§
назорат. 
Хорижий турбозорни танлаш ва 
хорижий 
туристларни 
қабул 
қилишни 
режалаштириш 
(мамлакат, туристлар сони, туризм 
турлари, мавсум, маршрутлар, 
хизмат кўрсатиш класси) 
Хорижий 
туристларни 
қабул қилиш ва хизмат 
кўрсатишни 
ташкил 
этиш 
Йўналиш 
бўйича 
хорижий 
туроператорлар билан ҳамкорлик 
ўрнатиш, улар билан хорижий 
туристларга аниқ хизмат кўрсатиш 
юзасидан келишиб олиш (сони, 
гуруҳлар 
ва 
индивидуаллар), 
маршрутлар, дастурлар, келиш ва 
кетиш санаси, хизматлар пакети, 
нархлар) 
Хизмат 
етказиб 
берувчилар 
билан 
шартнома 
тузиш 
(меҳмонхоналар, 
корхоналар, 
экскурсбюролар бошқ) 
ва 
улардан 
зарур 
ўринлар 
бронланганининг 
тасдиғини олиш 
Хорижий 
туроператор 
билан 
келишилган хориж турбозорига 
турларни сотиш ва ҳаракатини 
ташкил 
қилиш 
халқаро 
ташувчиларда зарур ўринларни 
бронлаштириш, чиқиш визаларини 
расмийлаштириш 
Хизмат 
кўрсатиш 
корхоналарини хорижий 
туристларни 
қабул 
қилиш куни арафасида 
тайёргарлигини 
текшириш ва хорижий 
туристлар 
саёҳати 
чоғида хизмат кўрсатиш 
шартларига 
риоя 
этилишини 
назорат 
қилиш 
Хорижий туроператор томонидан 
бронлашган турлар сотилиши ва 
туроператор тақдим этган турлар 
ҳисоб-китоби устидан назорат 
 
1-чизма. Қабул қилиш бўйича туроператорнинг функционал таркиби 

---

21 
3.Қабул қилиш бўйича туроператорнинг хорижий томон билан 
тур шартларини келишиб олиши билан параллел равишда туристик 
хизмат етказиб берувчилар билан ҳам хизмат кўрсатиш юзасидан 
қатъий шартлашиб олинади. Шу мақсадда турфирма зарур 
хизматлар етказиб берувчилар билан тегишли шартнома тузадилар. 
Бундай шартномалар тузилаётганда етказиб берувчининг барча 
жавобгарликлари – бекаму кўст хизмат кўрсатиш, хорижий 
туристга етказилган зарар, соғлиги, ҳаёти ва мулки, дахлсизлиги 
учун жавоб беражаги тўғрисида келишиб олинади. 
Қабул қилиш бўйича туроператор айниқса хорижий 
туристларга экскурсия хизмати кўрсатиш учун гид-таржимонларни 
таклиф этишда эътиборли бўлиши лозим. Гидлар хорижий тилни 
яхши эгаллаган, кўрсатиладиган объектлар, мазкур мамлакат ҳаёти, 
тарихи ҳақида мукаммал ахборотга, билимга эга бўлишлари зарур. 
Улар хорижий туристлар билан ишончли алоқага киришадиган, 
юксак маданиятли суҳбатдан фазилатига эга бўлишлари керак. 
4.Қабул қилиш бўйича мазкур мамлакат турпоператори хориж 
бозорига турларни сотиш реклама компаниясини ўтказиш 
бошланиши билан сотиш устидан назорат ўрнатиш керак. Бу 
мақсадда хорижий туроператор мазкур мамлакат ҳар бир гуруҳ 
бўйича бронлаштирилган турнинг сотилиши (progrecc repot) ҳақида 
мунтазам ахборот беришни ўз зиммасига олади. Томонлар 
шунингдек ҳар бир бронлаштирилган туристлар учун визавий 
қўллаб-қувватлашни ўз вақтида таъминлашлари лозим.
5.Хорижий туристлар етиб келиши арафасида туроператор 
хорижлик шерикларига аванс тўловлари тушганини ўз вақтида 
текшириб кўришга машҳур. Бир вақтнинг ўзида корхонани 
хорижий туристларни қабул – қилиш ва хизмат кўрсатишга 
тайёрлиги текширилади, туристларни меҳмонхонага келиш вақти, 
уларнинг охирги сони, бир ёки икки хонали номерларга 
фамилиялар бўйича бронлаштириш (rooming list), овқатлантириш 
вақти, менью, авто транспорт бериш, учрашув ва кузатув, 
экскурсия, музей, театр ва бошқаларга билет борлиги кабилар 
ҳақидаги ахборотлар аниқланади. 
6.Етказиб берувчилар билан хизмат кўрсатиш юзасидан 
келишилган шартларга амал қилиниши миллий туроператор 
томонидан назоратга олиниши айниқса муҳим аҳамиятга эга. Шу 
мақсадда турфирма ўзининг маъсул ходимини тайинлайди. У 
хорижий туристларга қандай хизмат кўрсатилаётганини кузатади. 

---

22 
Агар камчилик юз берса дарҳол тузатиш ва етказилган зарарни 
тўлатишга ҳаракат қилади. 
Халқаро туризмда қабул қилинган адолатларга мувофиқ 
хорижий туристларнинг катта қисми хорижий турфирмалар 
ходимлари кузатувида (tour leader) саёҳат қиладилар. Уларни 
вазифасига хизмат кўрсатиш сифатини назорат қилиш ва туристик 
гуруҳ аъзоларига вужудга келган муаммоларни ҳал этишда ёрдам 
кўрсатиш киради. Шартнома шартлари бўйича турфирмалар 
ўзларининг хорижий шериклари билан бундай кузатувчиларни 
бепул қабул қилишга тўғри келади. Шунга қарамасдан, у хорижий 
кузатувчилар билан ҳамкорликдан манфаатдор бўлиши керак, 
қайсиким хорижий туристлар турфирмалар ҳар қандай лавозимдаги 
шахсга нисбатан кўпроқ ишонишади. 
Хорижий туристлар саёҳати охирида турфирма турсафар 
иштирокчиларига анкета сўровлари ўтказишни тавсия этади. 
Жавоблар мазкур мамлакат Россия турфирмаларига уларнинг иши 
сифатига объектив баҳо бериш ва бу баҳодан ўзининг келгусидаги 
турмаҳсулотларини яхшилашда фойдаланиш имконини беради. 
Хорижий туристлар томонидан хизмат кўрсатишни ташкил этишда 
билдирилган шикоятлар дарҳол инобатга олиниб, текшириб 
кўрилади ва зарур бўлса етказилган зарар тўланади.