Ўзбекистон республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Навоий кон-металлургия комбинати

Zaharlar umumiy va mahalliy ta’sir qilishi mumkin.

a) Umumiy ta’sir zaharning qonga so‘rilishi natijasida rivojlanadi. Masalan, marganetsdan zaharlanishda asab tizimi, benzol ta’sirida esa, qon ajratish organlari zarar ko‘radi.

b) Mahalliy ta’sir ko‘rsatishda, inson organizmidagi to‘qimalarning shikastlanishi: ta’sirlanish, yallig‘lanish hodisalari, ishqorli va kislotali eritmalar va bug‘lar bilan ishlaganda teri hamda shilliq pardalar kuyadi.

Ishlab chiqarishda zaharlanishlar o‘tkir, o‘rtacha va surunkali bo‘lib, quyidagicha xarakterlanadi:

1. Zahar qisqa muddatda – bir smenada ta’sir qiladi;

2. Organizmda zahar katta miqdorda tushishi, kimyoviy moddani bilmay ichib qo‘yishi yoki teri qattiq zaharlanishi natijasida sodir bo‘ladi.

3. Surunkali zaharlanish - inson organizmiga oz miqdordagi zaharlarning, uzoq vaqt asta - sekin yig‘ilishi natijasida yuzaga keladi. Masalan, benzoldan o‘tkir zaharlanishda asosan asab tizimi zarar ko‘radi va narkotik ta’sir ko‘rsatiladi, surinkali zaharlanishda esa qon tizimi zaharlanadi.

Ishlab chiqarish zararlari boshqa salbiy oqibatlarga ham sababchi bo‘ladi.

Ular organizmning biologik qarshiligini pasaytiradi, yuqori nafas yo‘llari qatori, sil, yurak-tomir tizim kasalliklari, rivojlanishiga imkon yaratib, bronxial asma, ekzema va boshqa kasalliklarga duchor qiladi.