Zamonaviy bоshqаrish nazariyasi

NamMTI, TJABIT kafedrasi. H.O.ABDULLAYEV. “AVTOMATIK 

BOSHQARISH NAZARIYASI”. 2020-2021 O’QUV YILI 

 

6 

 

metall    qatlamni  qirqish,  dvigatel      valining    aylanishi    kiradi.  Ishchi 

operatsiyalardagi  inson    mehnatini    mashina  va  mexanizmlarga    almashtirishni  

mexanizatsiya deyiladi, buning  maqsadi  katta jismoniy energiya  sarflashni  talab  

etadigan  operatsiyalardan  (yer ishlari, yuk ko`tarish); zaharli ishlardan  (ximiyaviy, 

radioaktiv    jarayonlar);  asab     sistemasi   uchun toliqtiruvchi  ishlardan   (detallarni 

biriktirish-yig`ishda    bir    xil  vintlarni  burash,  tipik    hujjatlarni    katta  miqdorda  

to`ldirish,  katta  hajmdagi  standart  hisib-kitoblarni    bajarish  va  h.)    insonni  ozod  

qilishdir. 

Ishchi  operatsiyalarni  to`g`ri  va   yuqori sifatli bajarish   uchun  ularni boshqa  

turdagi harakatlar -  boshqarish   operatsiyalari bilan yo`naltirib  turish zarur, bular 

alohida  operatsiyalarni    vaqtning    zarur    momentlarida    boshlash,  ketma-ketlik  

tartibi,  tugatishni  ta’minlaydi,  ularni    bajarish    uchun  resurslarni  ajratishni  

ta’minlaydi, jarayonning   o`ziga  kerakli parametrlarni: yo`nalish,  tezlik,  ishchi  

asbobning  tezlanishi,  temperatura, ximiyaviy  jarayondagi kontratsiya va h.  beradi. 

Boshqaruvchi operatsiyalarning  to`plami  boshqarish  jarayonini tashkil  etadi. 

Boshqarish    operatiyalarini  ham  qisman    yoki    to`la  texnikaviy  qurilmalar 

bajarishlari  mumkin. Boshqarish  operatsiyalarida inson  mehnatini  almashtirishni