Z. M. Bobur nomidagi Andijon Davlat Universiteti

Suyuqliklarning zichligini aniqlash.

Suyuq moddalarning zichligi hajmi 1-2 ml bo’lgan piknometr yordamida o’lchanadi. Piknometrni ishlatishdan avval atseton, spirt va efir ketma-ketligida yuvib havo oqimida quritiladi. Tozalangan va quritilgan piknometr analitik tarozida tortiladi. So’ng piknometrning dagi suv sig’imi va undagi suv massasi aniqlanadi. Buning uchun 200 ml distrlangan suvni 10-15 minut qaynatiladi va gacha sovutiladi, so’ng pipetka yordamida piknometr belgisidan 0,3-0,5 smga ko’proq sovutilgan suv bilan to’ldiriladi.

2-rasm. Suyuqlikning zichligini aniqlovchi asbob.

Suv to’ldirilgan piknometr shtativga mahkam o’rnatilib suvli stakanga tushiriladi. Piknometrning suv belgisi stakandagi suv sathidan pastroqqa joylashtiriladi.

Termostat sifatida ishlatilinayotgan stakanga termometr solinib temperatura doimo da 20 minut ushlab turiladi. Vaqt o’tgandan so’ng ko’tarilgan suvni pipetka yoki filtr qog’ozi yordamida olib tashlanadi. Piknometrning yuqori qismi filtr qog’ozi bilan artib quritiladi. Shundan so’ng piknometrni stakanda olib atrofi artib quritiladi va 25-30 minutdan so’ng qayta tortiladi. Olingan natijalarni quydagi usul bilan hisoblanib dagi massasi aniqlanadi;

Topilgan x qiymati piknometrning “Suv konstantasi” deb nomlanadi va u ayni piknometr uchun doimiy hisoblanadi. Agarda piknometrning “Suv konstantasi” oldin aniqlangan bo’lsa u holda ayni piknometrni ishlatishdan oldin aniqlangan “Suv konstantasi”ni yana bir bor tekshirib ko’rish lozim.

Ushbu qiymatga aniqlik kiritib olingach yuqorida tartibda zichligi aniqlanayotgan suyuqlikni zichligi aniqlanadi[54].

2.