Yengil sanoat

m – ёруғлик иқлимий коэффициенти 4 жадвал(0,8-1,2)

С - қуёшли кунлар иқлимий коэффициенти (0,65-1,0)

Олинган маълумотлар 4 жадвалга киритилсин.

Тажриба хонасида табиий ёритилганликни тадқиқот қилиш

№ т/р	Деразадан узоқликдаги м да	Еички ЛК	Еташ ЛК	ТЕК	ТЕК меъёрланган миқдори	Рухсат этилган разряди

ЛАБОРАТОРИЯ ИШИ № 2

Sanoat korxonalarida mikroiqlim sharoitlarini aniqlash
Ishning maqsadi: Ish joylarida mikroiqlim sharoitlariga bo`lgan talablar bilan tanishish va havoning haroratini, nisbiy namligini, atmosfera bosimini, harakatlanish tezligini aniqlash bo`yicha amaliy ko`nikmalar hosil qilish.

Mashg’ulot rejasi:

1. Umumiy ma`lumotlar.

2. Ishni bajarish tartibi. 3. Hisobot tarkibi.

Mashg’ulot uchun kerakli jihozlar: termometr, psixrometr, gigrometr MV-1 yoki gigrograf M-21, barometr MD-49-A, barograf M-22 yoki M-22S, anemometr, aktinometr.

Topshiriqlar:

1. Mikroiqlim ko`rsatkichlariga bo`lgan sanitar-gigienik me`yorlar bilan tanishing.

2. Mikroiqlim ko`rsatkichlarini aniqlovchi asboblar bilan tanishing va ularning ishlash tartibini o`rganing.

3. Ish joyi havosining haroratini, nisbiy namligini, atmosfera bosimini va harakatlanish tezligini aniqlang va sanitar-gigienik me`yorlar bilan solishtirib xulosalang.

4.Quyida ko`rsatilgan tarkibda hisobot tayyorlab topshiring

Tayanch iboralar: iqlim, mikroiqlim, harorat, nisbiy namlik, havoning tezligi, issiqlik nurlanishi, termometr, psixrometr, anemometr, katatermometr, barometr, aktinometr.

1. Ishni bajarish tartibi

Havoning haroratini aniqlash. Ish joyi havosining haroratini aniqlash uchun simobli va spirtli termometrlar ishlatiladi. Bundan tashqari ma`lum vaqt oralig’ida havoning o`zgarishini hisobga olib, yozib borish uchun temograflardan ham foydalaniladi.

Simobli termometr yordamida ish joyi havosining harorati aniqlanganda, termometr ko`rsatkichi 8...10 minutdan keyin yozib olinadi. Juft termometrlar asosan issiqlik nurlanishi mavjud bo`lgan muhitlarda ishlatiladi. U asosan ikkita simobli termometrdan tashkil topgan bo`lib, birinchi termometrning simob to`ldirilgan pastki uchi qora rangga, ikkinchi termometrning simobli uchi esa kumush rangga bo`yalgan bo`ladi. Xona havosining xaqiqiy harorati quyidagi formula bo`yicha aniqlanadi:

t _h=t_q - k(t_q-t_k) (1)

bu erda t_h - havoning harorati, ⁰C;

t_q - qoraga bo`yalgan termometrning ko`rsatishi, ⁰S

t_k - kumush rangga bo`yalgan termometrning ko`rsatishi, ⁰S

k- termometrning o`zgarmas koeffitsienti.

Termograflardan (M-16S, M-16N) havo haroratining ma`lum bir muddat oralig’ida, masalan, bir sutkalik yoki bir haftalik o`zgarishini qayd kilib borish maqsadida foydalaniladi.

Havoning nisbiy namligini aniqlash. Havoning «absalyut» namligining, «maksimal» namligiga bo`lgan nisbatining foizdagi ifodasi nisbiy namlik deb ataladi va qo`yidagicha aniqlanadi.

R= (2)

Bu erda A - havoning «absalyut» namligi, gr/m³;

R_max - havoning «maksimal» namligi, gr/m³.

Havoning nisbiy namligini aniqlash uchun psixrometr, gigrometr, gigrograflardan foydalaniladi. Psixrometr asosan ikkita bir xil simobli termometrdan tashkil topgan bo`lib, ulardan birining simobli pastki uchi suv bilan namlangan paxta yoki marli bilan o`rab qo`yiladi. Birinchi termometr (namlangan termometr)ning ko`rsatkichi doim ikkinchi termometrning ko`rsatkichidan past bo`ladi. Ushbu termometrlar ko`rsatkichlari orasidagi farqga asoslanib 2-ilovadan havoning nisbiy namligi aniqlanadi.

Aspiratsion psixrometr o`zining havo kanallari va ventilyatori borligi bilan Avgust psixrometridan farq qiladi. Bu psixrometrga o`rnatilgan MV-4M ventilyatori mexanik ravishda, M-34 ventilyatori esa elektr toki yordamida harakatga keltiriladi.MV-1 gigrometrining ishlash printsipi materiallarning gigroskop xususiyatiga asoslangan. Bunday materiallar (masalan, inson sochi) namlik ta`sirida uzayadi va quruq havoda esa qisqaradi.

Gigrograflar (M-21,M-21S) esa havoning nisbiy namligini ma`lum vaqt oralig’ida o`zgarishini qayd etib borish uchun ishlatiladi. Termograflardan bir vaqtning o`zida havoning haroratini va nisbiy namligini aniqlashda foydalanish mumkin.

1.-Rasm. Psixrometra -Avgust psixrometri; b -Assman (aspiratsion)psixrometri.

Havoning bosimini aniqlash. Havoning bosimi MD-49A, BAMM barometrlari va M-22N, M-22S barograflari yordamida aniqlanadi. Barometrlar simob yordamida a-(simobli barometrlar) yoki mexanik tarzda b-(barometr-aneroid) ishlashi mumkin.