X. Vaxobov, A. A. Abdulqosimov, N. R. Alimkulov

terra kalente
(issiq yer) deb atashadi. U tog‘ 
oralig‘i botiqlarini, pastekisliklarni, tizmalarning o‘rtacha 1000-1500 m 
balandlikkacha bo‘lgan yonbag‘irlarini egallaydi. Mintaqaning katta qismi nam 
tropik o‘rmonlar va botqoqliklar bilan band. Bu o‘rmonlar o‘zining tarkibiga va 
tashqi qiyofasiga ko‘ra materikning sharqiy qismidagi nam tropik o‘rmonlardan farq 
qilmaydi.Ular qalin baland bo‘yli, nam, doimiy yashil, tarkibi juda rang-barang. 
Quyi mintaqada kokos palmasi, iriarteya palmasi, attaleya palmasi, yong‘oq 
beruvchi palmalar keng tarqalgan. Foydali o‘simliklardan bananlar, kakao daraxti, 
qizil daraxt, kauchuk daraxti va boshqalar bor. Bu o‘rmonlar dengiz va okean 
sohillarida mangra o‘rmonlari bilan almashinadi. Botqoqliklarda o‘tib bo‘lmaydigan 
qamishzorlar yaxshi rivojlangan. O‘lkaning shimoliy chekkasida, tizmalarning 
sharqiy yonbag‘irlarida yog‘inlarning kamayishi bilan bargini to‘kuvchi kserofit 
o‘rmon va tikanli butazorlar vujudga kelgan. Tropik o‘rmonlardan tozalangan 
yerlarda shakarqamish, banan kabi madaniy ekinlar yetishtiriladi. 
Quyi mintaqadan yuqorida 
terra templyada
(mo‘tadil yer) mintaqasi 
joylashgan. U 1000-1500 m dan 2500-3000 m balandlikkacha bo‘lgan tog‘ 
yonbag‘irlarini egallagan. Bu mintaqada harorat +24°C dan +18°C gacha pasayadi. 
O‘rtacha yillik harorat +15°C dan +20°C gacha o‘zgarib turadi. Yog‘in miqdori 
baland tog‘ oralig‘i botiqlarida va vodiylarida1000 mm ni tashkil etadi. Mintaqaning 

---

131 
o‘simlik qoplami quyi mintaqadan farq qilib, bu yerda palmalar umuman 
uchramaydi. O‘rmonlarda dara qirqquloqlar, bambuklar, xin daraxti ko‘pchilikni 
tashkil etadi. Mo‘tadil mintaqa kishilarning salomatligi uchun juda qulay. Uni 
mahalliy aholi doyimiy bahor mintaqasi deb atashadi. Shimoliy Andning aksariyat 
aholisi ana shu mintaqada istiqomat qilishadi. Yirik shaharlar ham shu yerda 
joylashgan. Dehqonchilik yaxshi rivojlangan. Qishloq xo‘jaligida madaniy 
ekinlardan makkajo‘xori, tamaki, kofe daraxti keng tarqalgan. 
Tog‘ o‘rmonlarining uchinchi mintaqasi