X. E. Rustamova, M. D. Maxsumov, U. A. Tuymachev fuqaro muhofazasi va fuqaro muhofazasi tibbiyot xizmati

205

---

Ko‘p ixtisosli  kasalxona (KIK) ishini va joylashishini 
tashkil qilish
KIK  shahardan  tashqarida  markaziy  tuman  kasalxona si,  tuman 
kasalxonalari  hamda  shahardan  ko‘chirilib  keltirilgan  va  o‘zming 
tarkibida  kamida  ikkita  jarrohlikka  ixtisoslashgan  boiim i  bor 
davolash-profilaktik  muassasasi  qoshida  tashkil  topadi,  Ko‘p 
ixtisosli  kasalxonaning  asosiy  moijallanishi  bosh,  ko‘krak, 
qorin,  tazidan  jarohat  olgan  zararlanganlarga  hamda  aralash 
zararlanganlarga  to iiq   hajmda  malakali  va  mutaxassis  jarrohlik 
yordamini ko‘rsatish.
Bosh  kasalxona  ishi  ko‘payib  qolganda  o‘zi  joyiashgan 
tuman 
kasalxonalariga  zararlanganlarni  taqsimlash  maqsadida 
saralash maydonini  tashkil  etishi kerak.  KIK  quyidagi  boiimlarni 
joylarga joylashtiradi:
-   qabul-diagnostika  boiim i.  Bu  boiim da  qabulxona,  tashxis 
qo‘yish, bogiam a qo‘yish palatasi bilan xonalar va rentgen kabineti 
joylashadi;
-   kechiktirilib  boimaydigan  yordam  boiim i.  Bunda  boshi, 
ko‘krak  qafasi,  qorni  va  tazidan  jarohatlanganlar  uchun  toza 
va  yiringli  operatsiya 
xonalari,  reanimatsiya-anestezioiogik 
va  karaxtlikka  qarshi  palata  hamda  toza  va  yiringli  bogiam a 
xonalariga  yoyiladi.  Bu  b o iim   dastavval  hayotiy  ko‘rsatmaga 
asosan  malakali  tibbiy,  keyinchalik  kechiktirilgan  operatsiya  va 
mutaxassis tibbiy yordamini ko‘rsatadi;
-   gospital  boiim i,  bu  intensiv  terapiya  uchun  palata  va 
neyroxirurgik, oftalmologik, quloq-tomoq burun, yuz-jag‘, ko‘krak- 
qorin,  urologik,  kuyganlar  uchun  va  jarohatlilar  uchun  o‘rinlar 
tashkil etadi;
-  anaerob b o iim  -  o‘zimng bogiam a xonasi va palatasi bilan;
-  tu g iiq  boiim  -  tugish va tug'ishdan keyingi palatalar bilan;
-  radiatsion zararlanganlar uchun palatalar;
206

---

-  bolalar uchun palatalari boigan IKda terapevtlk boiim  boiishi 
tavsiya etiladi;
-   ixtisoslashgan  kasalxonalar  -   zararlanganlarga  malakali  va 
mutaxassislik  tibbiiy  yordami  ko‘rsatish  va  oxirgi  natijasigacha 
davolash uchun moijallangan.
KIKning umumiy vazifasi quyidagilar:
•  ommaviy  zararianganlar  va bemorlar  oqimini  qabul  qilish, 
qisqa  vaqt davomida saralash o‘tkazish;
•  zararlanganlami  dozimetrik  nazorat  qilish,  sanitariya 
ishlovini  berish  hamda  kiyimlarni  dezinfeksiya,  degazatsiya  va 
dezaktivatsiya qilish;
•  yuqumli  va  ruhiy  shikastlangan  bemorlarni  aniqlash, 
vaqtinchalik chetlash,  keyin  shahardan tashqaridagi kasalxonalarga 
ко‘chirish;
•  zararianganlar  va  bemorlarga  malakali  va  mutaxassis 
yordam ko‘rsatib, oxirgi natijasigacha davolash;
•  xodimlarni,  zararlanganlami  va  bemorlarni  zamonaviy 
qurollar ta’sir doirasidan  himoyalash tadbirlarini o‘tkazish.
Har  qaysi  IK  tarkibida  quyidagi  boiinm alar  bor.  Boshqarma, 
tibbiyot  qismi,  qabul  boiim i 
(qabulxona, 
poklanish  xonasi, 
yuqumli  va  ruhiy  bemorlarni  ajratish  xonasi,  transportni  dezak- 
tivatsiyalash  maydoni),  operatsiya bogiam a bloki  (operatsiya oldi 
va operatsiya xonalari,  bogiov oldi va muolaja xonasi -  terapevtik 
yo'nalishli kasalxonada), davolash boiimlari.
Yordamchi  tibbiyot  boiinmalari:  rentgen  xona,  klinik-tashxis 
laboratoriyasi,  dorixona,  fizioterapevtik  boiim ,  davolash jismoniy 
tarbiya xonasi.  Tish davolash xonasi, qon tayyorlash va qon quyish 
xonasi  yoki  boiim i.  Yuqumli  kasalxonada  bakterial  laboratoriya 
boiadi, ammo qon tayyorlash va qon quyish boiim i yo‘q.  Xo‘jalik 
ta’minot  boiinmasi  (ma’muriy-xo‘jalik  qism,  oshxona-umumiy 
ovqatlanish va klub).
207

---

Ixtisoslashgan  kasalxona  tizimidagi  asosiy  farqi  -   davolovchi 
boiimiarda.  Kasalxona  yo‘nalishiga  qarab  bu  bo‘limlar  tashkiliy 
tizimdagi  xususiyatlarga  ega.  IK  zararlanganlarga  malakali  va 
mutaxassis yordami ko‘rsatish va oxirgi natijasigacha davolash uchun 
mo‘ljallangan.  Bu  yerda  odatda  bitta  asosiy  shifokorlik mutaxassisi 
bo‘yicha (travmatologik, terapevtik) yordam ko‘rsatiladi.
Shu holda ikkita boiim  tashkil etiladi: birisi zaharlovchi moddalar 
tufayli  o‘ta  og‘ir  zararianganlar  uchun,  ikkinchisi  reanimatsion 
tadbirlarga zarurati bo‘ lgan zaharlovchi moddalar bilan zararianganlar 
uchun. Bakterial vositalar bilan zararlanganlami qabul qilishda faqat 
bitta boiim  boiadi.