Veterinariya m I k r o b I o L o g I y asi

Mikroorganizmlarning toksinlari.
Ko‘pgina patogen mikroblar – toksin –zaharli
moddalar ishlab chiqaradi. Toksinlar mikroblar tashqi muhitga ishlab chiqaradigan
ekzotoksinlarga va mikrob hujayrasi tanasi bilan bog‘langan endotoksinlarga bo‘linadi. 
Ekzotoksinlarni toksin hosil qiluvchi mikroblarning bulonli kulturalarini filtrlab ajratish 
mumkin Botulizm, qoqshol, difteriya qo‘zg‘atuvchilarning toksigenlik xususiyatlari 
kuchli rivojlangan. Endotoksinlar mikrob hujayrasini parchalagandan keyingina 
(fizikaviy, kimyoviy, biologik usullarda) ajraladi. 
Mikrob ekzotoksinlari oqsil tabiatli bo‘lib, aktiv antigen hisoblanadi va ularga 
organizm antitelo paydo qiladi. Antitoksik zardoblar toksinga qarshi ta‘sir qiladi, 

---

16 
mikrob hujayrasiga emas. Ba‘zi bir bakteriya va zamburug‘lar bo‘yoq moddalar – 
pigmentlar
hosil qiladi. Bunda mikroblarning zich oziq muhitda hosil qilgan 
koloniyalari har xil rangda bo‘ladi – qizil, ko‘k, oq, tilla rang, yashil,qora va h.k. 
Tabiatda 
nurlanuvchi
mikroblar ham mavjud. Ular fotobakteriyalar deyilib 
yog‘och, baliq tangachalari, go‘sht, dengiz suvi va h.k ning nurlanishini hosil qiladi.
Ba‘zi bir bakteriyalar,