Urganch davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti,,205“iqtisodiyot

Davlat siyosati
Davlat siyosati bu odatda hukumat tomonidan jamoat, real muammolarga javoban yaratilgan va / yoki qabul qilingan harakat yo'nalishi. 
Davlat siyosatining eng taniqli va ziddiyatli tushunchalaridan biri Tomas Dayning tushunchasidir, unga ko'ra "davlat siyosati - bu hukumatlar nima qilishni xohlasa yoki qilmaslikni tanlasa" (Dye, 1972: 2). 
Dye-ning kontseptsiyasi keng qo'llanilgan bo'lsa-da, bo'sh tushuncha sifatida tanqid qilinadi. Bo'yning o'zi uning kontseptsiyasi "davlat siyosati ta'rifining chuqur ilmiy munozaralariga xalaqit beradi - biz shunchaki davlat siyosati hukumatlar nima qilishni xohlasa yoki qilmasligini aytamiz" deb tan oldi.
Nazariy jihatdan asoslangan kontseptsiya davlat siyosatini "kontseptsiya asosida boshqariladigan markaziy muammoni hal qilish bo'yicha institutsional taklif" deb qabul qiladi. Ba'zi hollarda, davlat siyosatining asosini tashkil etadigan ushbu kontseptsiya sabablar va oqibatlarni bir-biriga bog'laydigan mantiqiy tushuntirishga asoslangan va empirik sinovdan o'tkazilishi mumkin bo'lgan nazariya hisoblanadi. Bunday holda, bu a o'zgarish nazariyasi yoki dastur nazariyasi.
Davlat siyosatining asosini milliy konstitutsiyaviy qonunlar va qoidalar tashkil etadi. Keyingi asosiy jihatlar ikkalasini ham o'z ichiga oladi sud sharhlar va qoidalar odatda qonun hujjatlarida vakolat berilgan. Muammolarni samarali va samarali echib, hukumat institutlari va siyosatiga xizmat qilish va qo'llab-quvvatlash hamda faol fuqarolikni rag'batlantirganda davlat siyosati kuchli hisoblanadi.^[8]
B. Gay Peters o'zining "Davlat siyosatiga ilg'or kirish" kitobida davlat siyosatini "hukumatlar o'z iqtisodiyoti va jamiyatini o'zgartirish maqsadida amalga oshiradigan faoliyat majmui" deb ta'riflab, davlat siyosati bu bilan olib borilgan qonunchilikdir. elektoratga qandaydir tarzda foyda keltirish yoki ularga ta'sir o'tkazish maqsadi. ^[9] Boshqa bir ta'rifda muallif B. Dente o'zining "Siyosat qarorlarini tushunish" kitobida davlat siyosatini "siyosat muammosini hal qilishga ta'sir qiluvchi harakatlar majmui, ya'ni jamoatchilik aralashuvi uchun muayyan ehtiyoj, talab yoki imkoniyatdan qoniqmaslik. sifat yaratish qobiliyati bilan o'lchanadi jamoat qiymati.
Boshqa olimlar davlat siyosatini "harakat yo'nalishlari, tartibga soluvchi chora-tadbirlar, qonunlarva mablag ' davlat organi yoki uning vakillari tomonidan e'lon qilingan ushbu mavzuga oid ustuvorliklar. Davlat siyosati odatda "konstitutsiyalar, qonun hujjatlari va sud qarorlarida" o'z ifodasini topgan.
Davlat siyosati transport tizimidagi siyosat, sog'liqni saqlash xizmatini boshqarish, tizimdagi maktab ma'muriyati va mudofaa kuchlarini tashkil etish kabi siyosiy tizimning natijalarini yaratadigan qarorlarga qaratilgan.
In Qo'shma Shtatlar, ushbu kontseptsiya nafaqat siyosat natijalarini, balki kengroq ma'noda Qaror qabul qilish va tahlil hukumat qarorlari. Sifatida o'quv intizomi, davlat siyosati o'qituvchilar va talabalar tomonidan o'rganiladi davlat siyosati maktablari katta universitetlar butun mamlakat bo'ylab. AQSh davlat siyosatining amaliyotchilari, tadqiqotchilari, olimlari va talabalarining professional uyushmasi Davlat siyosatini tahlil qilish va boshqarish assotsiatsiyasi.
Davlat siyosatining aksariyati hukumatlar va davlat byurokratiyalarida qaror qabul qilishni baholash bilan bog'liq.
Davlat siyosatini ishlab chiqish dinamik, murakkab va interfaol tizim sifatida tavsiflanishi mumkin, bu orqali davlat muammolari yangi siyosat yaratish yoki mavjud siyosatni isloh qilish orqali aniqlanadi va hal qilinadi.^[14]
Jamiyat muammolari cheksiz yo'llardan kelib chiqishi mumkin va mahalliy, milliy yoki xalqaro darajada turli xil siyosiy javoblarni (masalan, qoidalar, subsidiyalar, import kvotalari va qonunlar) talab qilishi mumkin. Davlat siyosatiga ta'sir ko'rsatadigan jamoat muammolari iqtisodiy, ijtimoiy yoki siyosiy xarakterga ega bo'lishi mumkin. ^[15]
Hukumat zarurat tug'ilganda maqsadga erishish uchun jismoniy kuchni boshlash yoki tahdid qilish uchun qonuniy monopoliyaga ega. Masalan, tezkor qaror qabul qilish zarur bo'lgan tartibsizlik davrida.^[16]
Davlat siyosatini ishlab chiqish vaqtni talab qiluvchi "siyosat tsikli" dir. Siyosat tsiklining asosiy bosqichlari quyidagilardan iborat; muammo aniqlanadi, siyosat javobi shakllantiriladi, so'ngra afzal echim tanlanadi va amalga oshiriladi va nihoyat siyosat baholanadi. Shu bilan birga, baholash bosqichi butun jarayondan nimani o'rganishi mumkinligi, asl muammo hal qilinganmi yoki yo'q bo'lsa, muqobil harakat yo'nalishi sifatida nimani tavsiya etilishini chuqur ko'rib chiqadi. Shunday qilib, siyosatchilarni birinchi bosqichga, identifikatsiyaga qaytarish.
Har bir tizimga turli xil jamoat muammolari va masalalari ta'sir qiladi va har xil manfaatdor tomonlarga ega; Shunday qilib, har biri har xil davlat siyosatini talab qiladi.
Davlat siyosatini ishlab chiqishda ko'plab shaxslar, korporatsiyalar, notijorat tashkilotlar va manfaatdor guruhlar raqobatlashadilar va hamkorlik qiladilar.^[18]
Siyosatchilar, davlat xizmatchilari, lobbistlar, domen mutaxassislari va sanoat yoki sektor vakillari kabi davlat siyosati jarayonidagi ko'plab ishtirokchilar o'zlarining maqsadlarini ilgari surish uchun turli xil taktika va vositalardan foydalanadilar, shu jumladan o'z pozitsiyalarini ommaviy ravishda himoya qiladilar, ta'lim berishga harakat qiladilar. tarafdorlari va muxoliflari va ma'lum bir masala bo'yicha ittifoqchilarni safarbar qilish.
Ko'pgina aktyorlar davlat siyosati jarayonida muhim rol o'ynashi mumkin, ammo hukumat amaldorlari oxir-oqibat jamoat masalasi yoki mavjud muammoga javoban davlat siyosatini tanlaydilar. Bunda davlat amaldorlari davlat sektori axloq qoidalariga rioya qilishlari va barcha loyiha manfaatdor tomonlarining ehtiyojlarini hisobga olishlari kutilmoqda.
Shuni ta'kidlash joizki, davlat siyosati ilgari surilgan partiyaning hokimiyatdagi siyosiy pozitsiyasi ta'sir qilishi mumkin. 2008/2009 yilgi moliyaviy inqirozdan so'ng Devid Kemeronning Konservativ partiyasi o'sha yili o'tkazilgan Umumiy saylovlarda g'alaba qozonganidan keyin 2010 yilda tejamkorlik siyosatini amalga oshirishni, iqtisodiyotni mustahkamlash va Buyuk Britaniyaning milliy qarzini kamaytirishni maqsad qilgan. Konservatorlar milliy qarzni kamaytirishni mutlaq ustuvor yo'nalish sifatida ko'rgan bo'lsalar-da, Leyboristlar partiyasi, konservativ tejamkorlikning ta'siri aniq bo'lganligi sababli, siyosatni ishchilar sinflariga va farovonlikka tayanuvchilarga "keraksiz" tazyiq qilish uchun olib bordi, ularning 2019 yilgi saylovlar manifesti "Tory qisqartirishlari bizning davlat xizmatlarimizni tanazzulga olib keldi" va "konservatorlar bizning ta'lim tizimini moliyalashtirishni och qoldirdi" deb ta'kidladilar. Bu turlicha siyosiy e'tiqodlar saylovchilar uchun eng muhim deb hisoblanadigan narsaga qanday ta'sir qilishi mumkinligiga yaxshi misoldir.
So'nggi o'n yilliklarda jamiyatlar o'zgarganligi sababli, davlat siyosatini ishlab chiqish tizimi ham o'zgardi. 2010-yillarda davlat siyosati tobora ko'proq maqsadga yo'naltirilgan bo'lib, o'lchovli natijalar va maqsadlarga intilib, qarorlarni markazlashtirib, darhol qabul qilinishi kerak bo'lgan qarorlarga e'tibor qaratmoqda.^[17]
Bundan tashqari, ommaviy kommunikatsiyalar va Internetning keng tarqalishi kabi texnologik o'zgarishlar davlat siyosati tizimini yanada murakkab va o'zaro bog'liqligini keltirib chiqardi. O'zgarishlar amaldagi davlat siyosati tizimlari oldida yangi muammolarni keltirib chiqarmoqda va etakchilarni samarali va samarali bo'lish uchun rivojlanishlariga bosim o'tkazmoqda.
Davlat siyosati barcha davlat tashkilotlari va barcha darajalarda: qonun chiqaruvchi organlar, sudlar, byurokratik idoralar va milliy, mahalliy va davlat darajalarida ijro etuvchi idoralardan kelib chiqadi. Federal darajada davlat siyosati bu Kongress tomonidan qabul qilingan qonunlar, prezident tomonidan chiqarilgan buyruqlar, AQSh Oliy sudi tomonidan chiqarilgan qarorlar va byurokratik agentliklar tomonidan chiqarilgan qoidalardir.