lari birlashib, bitta suyak hosil etgan va ular orasidagi chegara aniq ko'rinadi. Bu chegaraning ichkari tomonida joylashgan
qismi katta boldir, tashqari tomondagisi esa kichik boldir
suyagidir.
60-rasm. Baqaning orqa oyog'i A va chanoq kamarining В yonbosh tomonidan ko'rinishi:
1-son suyagi, 2-sonning boshchasi, 3-boldir suyaklari, 4-katta boldir suyagi, 5- kichik boldir suyagi, 6-tovon suyaklari, 7-tibiale, 8-flbulare, 9-oyoq kafti, 10-bar- m oq falangalari, 1 l-Vl-barm oqning qoldig‘i (rudim enti), 12-yonbosh suyagi, 13- quym ich suyagi, 14-qov tog‘ayi, 15-quymich kosasi, I—V barmoqlari.
Oxirgi bo'lim oyoq kafti oldingi oyoqda qanday bo'lsa, keyingi oyoqda ham xuddi shunday tuzilgan. Oyoq kaftida beshta barmoqlari yaxshi rivojlangan, oltinchi barmog'i reduk- siyaga uchragan.
Tovonning proksimal qatori faqat uzunchoq ikkita suyak dan iborat bo'lib, ulardan bittasi boldir suyagining ichki qismi distal uchiga birikkan bo'lib, ostibiale, ikkinchisi, ya’ni sirt- dagisi ostibulare deb yuritiladi. Ba’zan bu suyaklar boshqacha nomlanadi, chunonchi: birinchisi — to‘piq, ikkinchisi — tovon deyiladi.
Bu ikkita suyaklarning proksimal uchlari bilan boldir su-
yagining distal uchlarining o‘zaro harakatchan birikishidan boldir- tovon bo‘g‘imi yuzaga keladi.
Tipik holda ikki qator bo‘lib joylashgan tovon suyaklari oralig'ida juda kichik markaziy suyakcha bor. Tovonning distal qatorida kichik distalia va distale 2+3 suyakchalari bir- lashmasidan hosil bo'lgan katta suyaklargina saqlanib qoladi.
Kaft beshta uzunchoq suyakchalardan tashkil topgan. Ularga barmoq falangalari birikadi. Baqalarda eng uzun bar
moq IV dir.
Baqaning qadimgi ajdodlarida birinchi barmoq oldidagi qo'shimcha, ya’ni VI barmoq rudiment holda saqlangan.
Keyingi oyoq kamari, ya’ni tos kamari sharoitga bir qancha moslashgan bo'lsa-da, boshqa quruqlikda yashovchi hayvonlar tos kamaridagi kabi uch juft elementdan tashkil topgan. Bu ele-
mentlarning proksimal uchlari qo'shilib, quymich kosasini
tashkil etadi. Agar quymich kosasini yon tomondan kuzatsak, uning ustida yonbosh suyak joylashganini ko'ramiz. Kamar- ning qolgan ikkita elementidan biri — qov qismi tog'ayligicha qolib, uning orqasidan quymich suyagi joylashgan.
Topshiriqlar:
Baqa yoki qurbaqaning umumiy skeleti, tanasining turli bo‘Iim umurtqalari, oldingi va orqa oyoq skeletlari kamarlari bilan hamda bosh skeletini o'rganib bo lgach, albomga quyidagirasmlami chizib oling:
1. Baqaning umumiy skeleti;
2. Baqaning bosh skeleti (ustidan va ostidan ko'rinishi);
3. Baqaning tana umurtqasi;
4. Baqaning yelka kamari va oldingi oyoq skeleti;
5. Baqaning tos kamari va orqa oyoq skeleti.
Do'stlaringiz bilan baham: |