U. G‘afUrov, Q. SharIpov

Nominal ish haqi 
–  ma’lum  vaqt  davomida  olingan  pul  summasi 
yoki  pul  shaklidagi  ish  haqi.
Misol uchun, siz o‘z korxonangizdagi ishchiga yanvar oyida 800 ming 
so‘m,  fevral  oyida  790  ming  so‘m,  mart  oyida  820  ming  so‘m  ish  haqi 
to‘ladingiz.  Bular  nominal  ish  haqi  hisoblanadi.
real ish haqi
 – nominal ish haqiga sotib olinishi mumkin bo‘lgan 
tovarlar  va  xizmatlar  miqdori.
Boshqacha  aytganda  real  ish  haqi  –  bu  nominal  ish  haqining  «xarid 
etish»  qobiliyatidir.  O‘z-o‘zidan  ayonki,  real  ish  haqi  nominal  ish  haqi 
miqdoriga  va  xarid  qilinadigan  tovarlar  narxiga  bog‘liq.  Demak,  real  ish 
haqi nominal ish haqiga to‘g‘ri mutanosibdir va iste’mol buyumlari hamda 
xizmatlar  narxining  darajasiga  teskari  mutanosibdir:
V
r
n
V

Bu  yerda:  V
r 
–  real  ish  haqi;  V
n 
–  nominal  ish  haqi;  P  –  iste’mol  bu-
yumlari  va  xizmatlarning  narx  darajasi.
Yuqoridagi misolda siz tomondan ishchiga to‘langan nominal ish haqi 
yanvar  oyiga  nisbatan  fevral  oyida  98,7  foizni,  mart  oyida  102,5  foizni 
tashkil  etgan  edi.  Real  ish  haqi  darajasining  o‘zgarishini  aniqlash  uchun 
esa  iste’mol  buyumlari  va  xizmatlarning  narx  darajasi  to‘g‘risida  ma’lu-
mot  zarur  bo‘ladi.  Aytaylik,  narx  darajasi  yanvar  oyiga  nisbatan  fevralda 
P

---

135
1,08,  martda  esa  1,2  baravar  oshgan  bo‘lsin.  U  holda  ishchining  real  ish 
haqi  fevralda  731  ming  so‘mni,  mart  oyida  esa  683  ming  so‘mni  tashkil 
etadi.  Ya’ni,  ishchining  real  ish  haqi  yanvar  oyiga  nisbatan  fevral  oyida 
91,3  foiz,  mart  oyida  85,3  foiz  darajasida  bo‘ladi.