Tushintirish xati

islohotlar va tadbirlar
ning natijasida mamlakatimiz 
jadal rivojlanib bormoqda. Buni respublikamiz hayotida ro`y berayotgan ijtimoiy 
va iqtisodiy, ma`naviy va ma`rifiy o`zgarishlarda ko`rish mumkin. 

---

8 
Iqtisodiyotni turg`un rivojlanib borishida ishlab chiqarishni yangi texnika va 
texnologiyalar bilan 
jihozlanganligi 
yetakchi 
hisoblanadi.Shu 
maqsadda 
respublikamizda yangi va zamonaviy mashina va mexanizmlar ishlab chiqarish 
tobora keng yo`lga qo`yilmoqda. Misol tariqasida avtomobilsozlikni ko`rish 
mumkin [4]. 
Avtomobillarning elektr va elektron jihozlari ishchi jarayonlari 
avtomatlashtirish, harakat va ekologik xavfsizlikni oshirish, haydovchi va 
yo‘lovchilarga qulayliklar yaratish kabi vazifalarni bajaruvchi murakkab tizim 
bo‘lib, avtomobillarni samarali ishlatish darajasi ko‘p jihatdan aynan elektr 
jihozlarining ishonchliligiga bog’liqdir. 
Avtomobillarda elektr energiya dastlab, benzinli ichki yonuv dvigatellarida 
ishchi aralashmasini o‘t oldirish uchun ishlatilgan. Ishchi aralashmasining yuqori 
kuchlanishli elektr uchquni yordamida yondirilishi, o‘t oldtrish daqiqasini nisbatan 
aniq belgilash, ichki yonuv dvigatellarining (IYOD) quvvati va tejamkorligini 
sezilarli darajada oshirish imkonini berdi. Shuning uchun yonilg’ini elektr uchqun 
vositasida o‘t oldirish boshqa usullarni siqib chiqardi va hozirgi kunda 
karbyuratorli dvigatellar uchun yagona tizim hisoblanadi. 
Elektr energiya iste’molchilari sonining ko‘payishi, ular quvvatining ortishi 
avtomobillarda elektr ta’minot, ishga tushirish, o‘t oldirish, yoritish tizimlarining 
shakllanishiga olib keldi. Avtomobillarda turli xil nazorat-o'lchov asboblari keng 
ко
‘lamda ishlatila boshlandi. 
Ushbu bitiruv malakaviy ishi ana shu dolzarb muammoni yechishga 
qaratilgan bo`lib, u quyidagi qismlardan tashkil topgan: Kirish qismida bitiruv 
malakaviy ishida yoritilgan mavzuning qisqacha mazmuni yoritilgan; Mavzuning 
dolzarbligi bitiruv malakaviy ishini bajarish oldidan to`plangan ma`lumotlar 
asosida avtomobillarning elektr va elektron jihozlari stendi zarur va dolzarbligini 
o`rganildi. Adabiyotlar sharxi qismida mavzu bo`yicha adabiyotlar sharhi 
yoritilgan. Ishning asosiy qismida avtomobillarning elektr va elektron jihozlari 
to’g’risida umumiy ma’lumotlar berib o’tilgan. Ishning texnologik qismida 
avtomobillarning elektr va elektron jihozlaridan foydalanishning texnologik 

---

9 
xususiyatlari 
bilan 
tanishtirilgan. 
Mehnatni 
muhofaza 
qilish 
qismida 
avtomobillarning elektr va elektron jihozlari stendidan foydalanish jarayonida 
havfsizlik texnikasi masalalari yoritilgan. Ishning yakunida esa, bitiruv malakaviy 
ishini bajarish jarayonida olingan natijalar yuzasidan xulosalar yoritilgan va 
loyihalangan jixozni joriy etish va uning samaradorligi yuzasidan takliflar berilgan. 
Bulardan tashqari ishni bajarish jarayonida foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati 
keltirilgan.