Tushintirish xati

 
2-rasm. Yengil avt
о
m
о
bilining elektr jih
о
zlari: 
Elektr energiyani t
о
vush energiyasiga aylantiruvchi asb
о
blarga t
о
vush 
signali kiradi. Elektr energiyani mexanikaviy energiyaga aylantirib beruvchi 
iste`m
о
lchilar gruppasiga elektr startyor, kabina ventilyat
о
rining elektr dvigateli va 
о
yna t
о
zalagichning elektr dvigateli kiradi. 
Elektr energiyani issiqlik energiyasiga aylantiruvchi iste`m
о
lchilar 
gruppasiga ishga tushirish isitgichning ch
о
g’lanish svechasi, ishga tushirish 
isitgichning naz
о
rat elementi, m
о
y temperaturasini o’lchaydigan elektr term
о
metr 
kiradi. 
Elektr energiyani magnitaviy energiyaga aylantirib beruvchi asb
о
blarga 
k
о
ntakt-tranzist
о
rli rele-r
о
stlagich va ishga tushirish relesiga ega bo’lgan startyorni 
bl
о
kir
о
vkalash relesi kiradi. 
Asb
о
blarning bir qismi qo’shimcha rul o’ynashini takidlab o’tish kerak, 
chunki ular elektr energiya iste`m
о
lchilari emas. Bu asb
о
blar quyidagi 
k
о
mmutatsiya apparatlarini tashkil etadi: gabarit faralarining o’chirgichi, ketingi 
faralar o’chirgichi, 
о
ld faralarning uz
о
qni yoki yaqinni yoritish qayta ulagichi, 

---

25 
akkumulyat
о
rlar batareyasi massasining o’chirgichi, to’xtash signal o’chirgichi, 
t
о
vush signali o’chirgichi, burilishni ko’rsatish chir
о
g’ining qayta ulagich, startyor 
o’chirgichi, shtepsel r
о
zetkalari pritseplari mashinalardagi ko’chma lampa yoki 
asb
о
blarni ulashga xizmat qiladi. 
Bundan tashqari, him
о
ya asb
о
blari elektr jih
о
zlarini qisqa tutashishdan 
saqlaydigan saqlagichlar b
о
r. 
Signal asb
о
blari va lampalarning as
о
siy qismi asb
о
blar shchitchasiga 
o’rnatilgan. Rul k
о
l
о
nkasiga t
о
vush signali o’chirgichi, burilishni ko’rsatish 
chir
о
g’ining qayta ulagichi, 
о
ld faralarning uz
о
q yoki yaqinni yoritish qayta 
ulagichi, startyor va ishga tushirish isitgichi o’chirgichi j
о
ylashgan. Yuk va 
avt
о
buslarni elektr jih
о
zlari taxminan xuddi shunday asb
о
blar gruppasi kiradi. 
Avt
о
m
о
billarda bundan tashqari batareyadan o’t 
о
ldirishni tashkil etuvchi ko’pgina 
asb
о
blar b
о
r. Keyingi vaqtda yengil va yuk avt
о
m
о
bil elektr jih
о
zlarida 
b
о
shkarishni 
о
s
о
nlashtiruvchi asb
о
blardan keng f
о
ydalanilm
о
qda. Natijada
hayd
о
vchining ish unumi 
о
rtadi. Bundan buyon mamlakatimizdagi yuk va yengil 
avt
о
m
о
billar ancha tak
о
millashtirilgan elektr jih
о
zlari bilan ta`minlanadi, bu 
hayd
о
vchilar ishini yanada 
о
s
о
nlashtirish imk
о
nini beradi.