TÜRKÇE – DİLBİLGİSİ kelime (sözcük)



Download 1,53 Mb.
bet78/81
Sana02.05.2017
Hajmi1,53 Mb.
#8056
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   81

f. Bitirme Ulaçları


 

-EnE, -İncEyE, -EsİyE” ekleriyle türetilir ve “değin, dek ve kadar” edatlarıyla birlikte kullanılır.



Sonraki fiilin bitimini gösterir.

 

Sen gelene kadar biz burada bekleyeceğiz.



Yollar açılıncaya kadar bekledik.

Öldüresiye dövdüler.


1. İSİM-FİİL GRUBU

2. SIFAT-FİİL GRUBU

3. ZARF-FİİL GRUBU

4. TEKRAR GRUBU (İKİLEME)

5. EDAT GRUBU

6. BAĞLAMA GRUBU

7. AİTLİK GRUBU

8. UNVAN GRUBU

9. ÜNLEM GRUBU

10. SAYI GRUBU

11. KISALTMA GRUPLARI

a. İsnat Grubu

b. Yükleme Grubu

c. Yaklaşma Grubu

d. Bulunma Grubu

e. Uzaklaşma Grubu

f. Vasıta Grubu

12. BİRLEŞİK İSİM

 

 

 


 

3. İSİM-FİİL GRUBU


 

Bir isim-fiil (mastar) ile ondan önce gelen ve ona bağlı olan kelimelerin veya kelime gruplarının oluşturduğu yeni gruba isim-fiil grubu denir.

 

Grubun ana unsuru isim-fiildir ve sonda bulunur. Vurgu isim-fiilden önceki unsurdadır.

 

Mastar, grupta yüklem görevi yapar. Ondan önce gelen kelimeler de cümlede olduğu gibi özne, nesne, tümleç olurlar.

 

Onu biraz sonra çekeceği acıya hazırlamak...



Nesne dolaylı tüml. Yülem

 

Suda, rüzgârda, kuşta senin sedanı duyup /



zarf

Seni / beyaz çiçekli dallar içinde / sanmak

Nesne dolaylı tüml. Yükl.

 

Halk sanatına, halk ağzına, halk hayatına / daima / açık olma...



Dolaylı tümleçler zarf yüklem

 

Uzun bir ayrılıktan sonra / sılaya / dönüş...



Zarf tüml. Dt y.

 

Etrafına / bir keklik gibi ürke ürke / bakış(ından anladım.)



Dt zt y.

 

]Bu grup, cümle ve kelime grubu içinde isim olarak kullanılır.

 

Etrafına bir keklik gibi ürke ürke bakışından anladım.

Birinci vazifen, Türk istiklâlini, Türk cumhuriyetini ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir.

Bir faciadır, böyle bir âlemde uyanmak.

 

 


4. SIFAT-FİİL GRUBU


 

Bir sıfat-fiil ve bu sıfat-fiile bağlı unsur veya unsurlardan kurulan kelime gruplarına sıfat-fiil grubu denir.

 

Grubun ana unsuru sıfat-fiildir ve sonda bulunur. Cümleler öğelerine ayrılırken sıfat-fiil ve ondan önce gelen ve ona bağlı olan kelimeler ayrılmaz.

 

Sıfat-fiil, grupta yüklem görevindedir. Vurgu, sıfat-fiilden önceki unsurdadır.

 

]Sıfat-fiilden önce gelen kelimeler, cümlede olduğu gibi, özne, nesne, zarf tümleci ve dolaylı tümleç olarak adlandırılırlar. Bu yüzden sıfat-fiillerle ve sıfat-fiil gruplarıyla birleşik cümleler yapılır.

 

Eski İstanbul'un güzel semtlerini yaratan / Türklük

Sıfat isim

Eski İstanbul'un güzel semtlerini / yaratan

Nesne yüklem

 

Bütün hayalleri yıkılmış / insanlar



Sıfat isim

Bütün hayalleri / yıkılmış

Özne yüklem

 

Her içine girdiği odaya bir şefkat serinliği getiren / bu kız



Sıfat isim

Her içine girdiği odaya / bir şefkat serinliği / getiren

Dolaylı tüml. Nesne yüklem

 

]Bu grup, kelime grubu içinde sıfat ve isim; cümlede, özne, nesne, zarf ve yer tamlayıcısı olarak kullanılır.

 

Mısralarında nağme hissedilmeyen / bir manzume

Sıfat isim

 

Bu eseri tamamlamak için ne kadar çabaladığını / hiç kimse bilmiyordu.



Sıfat-fiil grubu, isim, nesne

 

Sabrından saray yapan / sultanları bilirim.



Sıfat isim

 

]Birleşik isim olarak kullanılan sıfat-fiiller vardır:

 

Vatansever, cankurtaran, çöpçatan...

 

 


5. ZARF-FİİL GRUBU


 

Bir zarf-fiil ve bu zarf-fiile bağlı unsur veya unsurlardan kurulan kelime gruplarına zarf-fiil grubu denir.

 

Grubun ana unsuru zarf-fiildir ve sonda bulunur. Cümleler öğelerine ayrılırken zarf-fiil ve ondan önce gelen ve ona bağlı olan kelimeler ayrılmazlar.

 

Zarf-fiil, grupta yüklem görevindedir. Vurgu, zarf-fiilden önceki unsurdadır.

 

]Zarf-fiilden önce gelen kelimeler, cümlede olduğu gibi, özne, nesne, zarf tümleci ve dolaylı tümleç olarak adlandırılırlar. Bu yüzden zarf-fiillerle ve zarf-fiil gruplarıyla birleşik cümleler yapılır.

 

Son gülün karşısında / son bülbül / ah ederken...

Dolaylı tüml. Özne yüklem

 

Bu yaman dağların hayalini / hatırımdan / silince...



Nesne dlı tüml. Yükl.

 

Kanatlarını açan kocaman bir kartal gibi / kollarını / açarak...



Edat tüml. Nesne yükl.

 

Pembe hayaller / kura kura



Nesne yükl.

 

]Hâl ekleriyle çekime girmiş bazı sıfat-fiiller, cümlede zarf görevi yaparlar. Bunlar da birer zarf-fiil grubudur.

 

Müzik başladığında / bütün salon bir sessizliğe gömüldü.

Sudur, akar / kendi bildiğince.

 

Pencere, en iyisi pencere



Geçen kuşları görürsün hiç olmazsa

Dört duvarı göreceğine. (OV)

 

]“-r, -mez”, “-di mi”, “-di, -eli” ile kurulan gruplar da birer zarf-fiil grubudur.

 

Bir pırıltı gördü mü / gözle hemen dalıyor.

 

Ben bu gurbet ele düştüm düşeli



Her gün biraz daha süzülmekteyim.

 

Çamlıca’nın bu asıl çevresine girer girmez, artık eniştemizin köşkünün tılsımlı duygularını tatmaya koyulurduk.

 

]Bu grup, kelime grubu ve cümle içinde zarf olarak kullanılır.

 

Bahar geleli / kargalar sınırsız bir neşe içinde.



Dargınlığını unutup / onunla barışmak istiyor.

Yokuşu çıkar çıkmaz, / kurumuş başak tarlalarıyla karşılaştık.

 

Kardan, yağmurdan, rüzgârdan sora sora /



Bir yol bulup / giderdim anılara.

 

]Zarf-fiil grubu yüklem olarak da kullanılabilir.

 

Âlemde gündüz gönlümüze işkencedir

Bence bayram ufukta gün bitincedir.

 

 



Download 1,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   81




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish