Trubalarning mahalliy va ishqalanish qarshiligini aniqlash

OQIMNING KESKIN KENGAYISHIDA NAPORNING YO`QOLISHINI ANIQLASH.

№ t/r	Kattaliklarning nomlanishi	O`lchov birligi	Kesim tartibi
			4	5
1	Suv sarfi, Q	Sm^2/s
2	Ayni (jivogo) kesimning yuzasi, ω	Sm^2
3	Oqimning o`rtacha tezligi,	Sm^2 /s
4	Tezlashtirilgan napor,	Sm
5	Naporning yo`qotilishi h (6 formula bo`yicha hisoblanadi )	Sm
6	4 p`ezometr ko`rsatishi, h4	Sm
7	7 p’ezometr ko`rsatishi, h7	Sm
8	Naporning yo`qolishi (h4- h­7)	Sm
9	Naporning yo`qolish koeffitsienti (6 formuladan)
10	Naporning yo`qolishi uchun	%
11	Naporning yo`qolish koeffitsienti uchun	%

DIAFRAGMANING SARF KOYEFFITSIENTINI ANIQLASH

Ishlab chiqarishning turli xil sohalarda oqimning torayishi oqibatida bosimni o`zgarishini inobatga oluvchi qurilma sarf o`lchagichlari keng tarqalgan.

Suyuqlikni sarfini o`lchashda oqim kesimini toraytiruvchi eng ko`p tarqalgan oddiy qurilma bu diafragmadir. (3-4 rasmlar)

Diafragma eng katta qarshilik xususiyatiga ega va naporni keskin yo`qolishiga olib keladi. Diafragma yordamida sarfni aniqlash uchun ungacha va undan keyin o`rnatilgan p’ezometr yordamida statistik naporlar farqi Δ H ni o`lchash lozim. Bosimning o`zgarishi va sarf Q lar orasidagi munosabatlarni quyidagi nisbatda yozish mumkin

(10)

Bunda S ko`rilayotgan diafragmaning sarf koeffitsienti

Ko`pincha sarf o`lchagichlar uchun S ning miqdori nazariy jihatdan taqribiy aniqlanadi, shuning uchun uni tajriba orqali aniqlanadi. Biz ko`rayotgan

holat uchun sarf hajmli usul bilan aniqlanadi. Aniqlangan qiymatlar yordamida bog`lanish grafigi quriladi

Q = f (Δ H)

Diafragmaning sarf koeffitsienti (10) tenglamadan topiladi.

5,6 va 7 suratlarda quvurlarning konstruktiv o`lchamlari keltirilgan.

оқим

Қуйиш


Rasm 4. Diafragmaning ishlash sxemasi va konstruktiv o`lchamlari.

Nazorat savollari.

1.Mahalliy qarshilik deb nimaga aytiladi?

2.Qanday mahalliy qarshiliklarni bilasiz?

3.Oqimning keskin kengayishida naporning yo`qolish nazariy formulasini yozib ko`rsating.

TAJRIBA ISHI №3

MARKAZDAN QOCHMA NASOSLARNING XARAKTERISTIKASI .

Ishning maqsadi: Parrakli nasoslarning tuzilishi va ishlash printsipini o`rganish. Markazdan kochma nasoslarning asosiy xarakteristikalarini aniqlash .

Kerakli jihozlar: Markazdan kochma nasos, so`rish va haydash quvurlari, suv solinadigan idish, kran, manometr o`lchovli idish, ampermetr va vol’tmetr

UMUMIY MA`LUMOTLAR

Suyuqlik so`rish va haydash uchun ko`llaniladigan mashinalar nasoslar deyiladi. Ular mexaniq energiyani suyuqlik energiyasiga aylantirib beradi. Nasoslar tuzilishi va ishlash printsipi jixatidan hajmiy, parrakli va oqimiy nasoslarga bo`linadi. YUqoridagilardan tashqari nasoslarning maxsus konstruktsiyalari ham bor. Hajmiy nasoslarning ishlash printsipi yopiq hajmda suyuqlikni siqib chiqarishga asoslangan.. Porshenli, plunjerli, shesternyali, diafragmali, vintli va boshqalar hajmiy nasoslardir.

Markazdan qochma va o`qiy nasoslar parrakli nasoslardir.

Nasoslarning asosiy ish xarakteristikalari quyidagilardir: ish unumdorligi, so`rish balandligi bosimi, quvvati va foydali ish koeffitsienti.

Nasosning birlik vaqtda uzatayotgan suyuqlik miqdori uning ishi unumdorligi deyiladi. Hajmiy ish unumdorlik massaviy unumdorlik Q_m bo`lsa kg/sek larda ulchanadi.

Nasosning bosimi N deb nasosdan o`tayotgan suyuqlikning birlik og`irligiga berilgan energiyaga (boshqacha aytganda nasosdan o`tayotgan suyuqlik oqimining solishtirma energiyasi) ga aytiladi. Nasosning bosimi haydalayotgan suyuqlik ustuni orqali quyidagicha ifodalanadi:

(1) yoki

(2)

1. 
   va (2) formulalarda: R_S : - tegishlicha so`rish bosimi va tezligi
   

19 – rasm. Markazda kochma nasos sxemasi. R_x; - tegishlicha haydash bosimi va tezligi N₀ – manometr va vakuummetr orasidagi masofa

N_vak – N_vak manometrik va vakuummetrik bosimlar,γ – Suyuqlikning solishtirma og`irligi.

Nasosning quvvati deb uning vaqt birligida bajargan ishiga aytiladi va quyidagi formulaga aytiladi.

(3)

Nasos dvigateliga kerakli quvvat quyidagi formuladan aniqlanadi

(4) formulada - dvigatelga berilgan tok kuchi, kuchlanish

η_dv – el. dvigatelning f.i.k

Nasosning f.i.k. quyidagi formuladan aniqlanadi:

Ushbu tajriba ishida amalda ko`p qo`llanadigan markazdan qochma nasoslarning tuzilishi ishlash printsipi va asosiy xarakteristikalari o`rganiladi.

Oddiy markazdan kochma nasosning sxemasi 19 – rasmda ko`rsatilgan. Bundan nasoslar so`rish va haydash quvurlari, diffuzor, korpus, val va parrakli ishchi gildiraklardan tashkil topgan. So`rish quvuri 7 orqali ta`minlovchi idishdan kutarilgan suyuqlik kameraning urta qismiga kiradi. Sungra val 1 orqali ga keltiruvchi ishchi gildiragi 2 ning parraklari 3 orasida utib, nasos kamerasi 4 ga tushadi. Bu erda markazdan kochma kuch ta`sirida hosil bo`lgan bosim suyuqlikni haydash trubasi 6 ga sikib chikaradi. Suyuqlikning haydash trubasida ma`lum miqdordagi tezlik bilan oqishini ta`minlash uchun utkazuvchi kamera yunaltiriuvchi apparat va diffuzor kabi bir kancha maxsus moslamalardan foydalaniladi. Nasosdagi surilish kabul kiluvchi idishdagi suyuqlik sathiga ta`sir kiluvchi bosim bilan so`rish trubasidagi siyraklanish bosimi orasidagi farq xisobiga amalga oshadi. Bundan aytilgan farq so`rish balandligini, so`rish trubasidagi qarshiliklarni engishga va suyuqlikka tezlik berishga sarf bo`ladi. Bu tezlik suyuqlikning kamera va sungra parraklar orasidagi kanalga kirishga yordam beradi. Tabiiyki bundan taminlovchi idish bilan so`rish trubasidagi bosimlar farqi surilayotgan suyuqlik but bosimidan kam bulmasligi kerak. Haydash balandligi markazdan kochma nasos engishi mumkin bo`lgan eng yuqori balandlik bo`lib, gildirakning tashki aylanmasidagi tezlik kancha katta bo`lsa, u ham shuncha katta bo`ladi. Aylanma tezlik esa nasos gildiragi diametrining kattaligi va aylanish soniga bog`liq.

Nasos korpusining tuzilishi ham haydash balandligini yuqori bo`lishiga katta ta`sir qiladi. SHuning uchun nasosning korpusida surilish yuli va yo`naltiruvchi apparatlar moslangan.

Surilish yuli – korpusning so`rish trubasidan ishchi gildiragidagi kanaldir. Suyuqlikning nasosga suriladigan yulning eng yaxshi shakli uk yo`nalishidagi konus ko`rinishida bo`ladi.

Suyuqlikning nasosdan chikish kanali spiral kamera tuzilishi sodda bo`lgani uchun yo`naltiruvchi apparatga karaganda qarshiligi kam bo`ladi.

Spiral kamera ishchi gildiragidan chikkan suyuqlikning radiusi bo`yicha kengayib borishi davomida suyuqlik kesimini aylana bo`yicha ortib borishiga majbur qiladi. Natijada apparatdan suyuqlik utish davomida tezlik kamayib boradi. Markazdan kochma nasoslarning ishchi gildiragiga oqim bir tomonlama keladigan konsolli, ishchi gildiragiga oqim ikki tomonlama kiradigan past bosimli gorizontal, bir gildirakli ikki tomonlama suruvchi va bir necha misol turlari bor.

YUqori bosim hosil qilishda kup pogonali markazdan kochma nasoslar kullaniladi. Bunday nasoslarning 1 ta valiga bir nechta parrakli ishchi gildiraklar o`rnatilgan bo`ladi. Parrakli gildiraklar soniga kura nasosning bosimi ham ortib boradi.