|
5. Fanlararo bogliqlik.
Vertikal integracia
Gorizontal integracia
Normal anatomiya
Yurak - 4ta kameradan (2ta bulmacha va 2ta korincha) iborat bo’lgan g’ovak mushakli a`zo. Ko’krak qafasida yurak qiyshiq yo’nalishda, ya`ni, o’ngdan chapga va orqadan oldinga qarab joylashgan Yurakning tomirlardan va bo’lmachalardan tashkil topgan asosi va chap qorinchadan iborat uchi mavjud. shu asosda yurakning 3 ta yuzasi farq qilinadi oldingi, orqa va pastki. Oldingi yuzasi ko’krak qafasining old tomoniga qaragan va katta qismini o’ng qorincha va kichik qismini esa chap kqorincha xosil qiladi. Pastki yuzasi diafragmaga qaragan va asosan chap qorinchadan, qisman o’ng qorinchadan va kichik qismi o’ng bo’lmachadan tashkil topgan. Orqa yuzasi ko’ks oralig’i organlariga qaragan va asosan bo’lmachalardan tashkil topgan.
Normal fiziologiya
Yurak fiziologiyasini uning asosiy funktsiyalari tashkil qiladi: avtomatizm, qo’zg’aluvchanlik, o’tkazuvchanlik, refrakterlik, va qisqaruvchanlik. Bu barcha funktsiyalar EKG da namoyon bo’ladi. Bunda yurakning nerv sistemasi – o’tkazuvchi sistemasi katta rolni o’ynaydi. Avtomatizm funktsiyasi tashqi ko’zgatuvchilar yuk bo’lgan paytda xam yurakning elektrik impul'slar ishlab chiqarishi qobiliyatidir. Sinoatrial tugun, qorincha va bo’lmacha o’tkazuvchi sistemasi xujayralari avtomatizm funktsiyasiga ega. Ular peysmeyker - ritm etakchisi xujayralari nomini olgan. K,IS1
6. Darsning mazmuni.
6.1 Nazariy qism
YURAK QISQARISHI BUZILISHINING ASOSIY ALOMATLARI
Yurak qiskarishi buzilishi (aritmiya) quyidagi holatlarda sodir bo'ladi:
a) sinus tug'unining avtomatizmi o'zgarib, impuls ishlab chiqarilishi m'untazamligi buzilganda;
b) sinus tug'unidan tashqari, yurak muskulining qanday dir qismida yuqori faollikdagi impuls ishlab chiqarish qobiliyatiga ega bo'lgan o'choq paydo bo'lganda;
v) impulslarning bo'lmachadan qorinchaga tishi yoki qorinchalarning o'zida o'tkazuvchanlik buzilganda (blokada).
Aritmiya patogenezida yurakning bir qancha vazifasi- avtomatizmi, ko'zg'aluvchanlik, o'tkazuvchanlik va muskul qiskaruvchanligining o'zgarishi ahamiyatga ega bo'lishi mumkin.
Ritm buzilishini tekshirishni "P" tishidan (EKG) boshlash kerak, uning boshqarilishi va tezligi aniqlanadi. - Shunda yurak urish tezliginining o'zgarishi ma'lurn bo'ladi. To'linlarning katta tezlikda tartibsiz ravishda paydo bo'lishi, ya'ni 1 daqiqada 350 ta dan ortishi xiipillovchi aritmiya uchun xos. Bo'lmacha tishlarining bo'lmasligi to'liq sinoaurikulyar blokadada sinus tug'uni to'xtaganda kuzatiladi. So'ngra bo'lmacha va qorincha qo'zg'alishi orasidagi munosabat aniqlanadi. Xar bir PQ kompleksidan oldin ma'lum orqaliqda R - tishning bo'lishi, qorinchalar qo'zg'alishi bo'lmachadan kelayotgan impuls orqali bajarilayotganini ko'rsatadi. P-Q oraliqining kamayishi (0,12- 0,20 sek) qorinchalarning bevaqt ko'zg'alishida kuzatiladi, uning uzayishi atrioventrikulyar o'tkazuvchanlik sekinlashganda yoki I darajali blokadada kuzatiladi. Agar P-tishidan oldin bo'lmasa, balki undan keyin kelsa, bu atrioventrikulyar ritmi bo'lib, uning impulslari teskari (retrograd) yo'nalishda bo'lmachaga o'tkazilishini ko'rsatadi. Navbati bilan kelayotgan bir qancha P-tishlaridan keyin qorincha kompleksining tushib qolishi A - В blokadaning II darajasi borligini ko'rsatadi. Sekin-asta uzayib kelayotgan P - oralig'idan keyin, qorincha kompleksining tushib qolishi Venkebax fenomeni davri deyiladi. Qorincha va bo'lmacha o'rtasidagi ritmlar bog'lanishining yo'qligi to'liq A-B blokadasida kuzatiladi. Qorincha ritmi taxlil qilinganda R-R oralig'ining tezligi va muntazamliligi aniqlanadi.
To'gri ritm muhitida alohida bevaqt kompleks (qorinchaning navbatdan tashqari qiskarishi ekstrasistoliyasi), ayrim komplekslar tushib qolishi (atrioventrikulyar yoki sinoaurikulyar blokada) yoki to'la tartibsiz noto'g'ri ritm (xiipillovchi aritmiya) aniqlanishi mumkin. QRS kompleksining kengligiga ahamiyat berish lozim. Uning hamma ulanishlarda kengayishi Gis tutamlari oyog'i blokadasida, qorincha taxikardiyasida, idioventrikulyar ritmda kuzatiladi. QRS ayrim komplekslarining kengayishi qorincha ekstrasistoliyasida (navbatdan tashqari qisqarishi) ko'rinadi, boshqa aritmiyalarda kam uchraydi.
Sinus tug'uni avtomatizmi buzilishi bilan bog'lik aritmiya monoton (bir xil) yoki sinus aritmiyasi deyiladi. Aritmiyaning bu guruhi sinus taxikardiyasini, sinus bradikardiyasini, sinus aritmiyasini va ritmning migratsiya manbaini o'z ichiga oladi. Sinus taxikardiyasi sinus tug'unida qo'zg'alishning kuchayishi bilan bog'langan, buning sababi juda ko'p. U fiziologik va patologik bo'lishi mumkin. Fiziologik sinus taxikardiyasi ovqatlanish tartibi buzilganda, jismoniy zerikkanda, hayajonlanganda paydo bo'ladi. Tana xarorati oshganda (l°ga ko'tarilganda) yurak qiskarishi minutiga 8-10 taga ortadi. Sinus taxikardiyasi yurak etishmovchiligining doimiy belgisi xisoblanadi. Ko'pincha yurak muskuli yallig'ianganda, yurak nuqsonlarida, kamqonlikda, ko'pchilik yuqumli kasalliklarda, tireotoksikozda va boshqalarda kuzatiladi.
AVf
31- раем, l ис тутами чап оёкчасиницг блокадаси. Vj — Ve уланишларда Ч>1<Ь комплексининг мах,аллий электронегативлик ва^ти ортнб бориши
I — П — Hi стандарт, уланишлар; AVR, AVZ, AVF — кучантирнлган уланишлар; V, — Ve —
кукрак уланишлари.
Do'stlaringiz bilan baham: |
