|
MUSTAQILISH MAVZULARI
1. 0 ‘zbekiston Respublikasining «Taiim to‘g‘risida»gi qonuni va
«Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi»ning qabul qilinishi va ulaming
mohiyati.
2. Jamiyatni rivojlantirishda pedagogika tarixi fanining ahamiyati.
3. Milliy istiqlol mafkurasining bosh maqsadi va asosiy
tamoyillarining pedagogik mohiyati.
36
4. O‘zbekistonda uzluksiz taiim tizimi.
5. Pedagogika tarixini yaxlit rivojlanish sifatida
0‘rganishning
mohiyati.
6. 0 6qituvchilik kasbining tarixiy taraqqiyoti va uning jamiyatda
tutgan o6rni.
TEST TOFSHIRIQLARI
1.
«Pedagogika tarixi» fanining predmeti, maqsadi va
vazifalari nimalardan iborat?
a) Mustaqil 0 6zbekiston Respublikasida ta’ lim-tarbiya taraqqiyotini
jahon xalqlari pedagogik-tarixiy taraqqiyoti bilan uzviy bogiiq holda?
yaxlit rivojlanish jarayoni sifatida o6rganishdan iborat;
b) Qadimgi 0 6rta Osiyo hududida, shuningdek, dunyoning boshqa
mintaqalarida pedagogik fikrlar taraqqiyotini obyektiv qonuniyatlar
asosida sodir boiishini aniqlashdan iborat;
c) pedagogika tarixi fanining ilmiy-nazariy ijtimoiy vazifalarini
o6rganishdan iborat;
d) pedagogika tarixi fanining manbalarini aniqlashdan iborat;
e) a, b, c, d.
2. Pedagogika tarixini yaxlit va va rivojlanish jarayoni sifatida
0‘rganishda qanday tamoyilga amal qilinadi?
a) ilmiy bilish va tarixiylik tamoyiliga;
b) ijtimoiy-pedagogik hodisalar yaxlit va rivojlanish;
c) tarixiy davr xususiyatlari bilan bog6liq holda o6rganish;
d) taiim-tarbiya tizimi va an’analari, shuningdek, shu davrda
yashagan mutafakkirlar va pedagoglaming pedagogik qarashlarini
falsafiy, taiimiy-axloqiy g6oyalari bilan bog6liq holda o6rganish;
e) a, b, c, d.
3. O^zbekiston
Respublikasining
«Ta’Iim
to‘g‘risida»gi
Qonuni va «Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi» qachon qabul
qilingan?
a) 1998-yil 30-aprelda;
b) 1997-yil 29-avgustda;
37
c) 1996-yil 30-mayda;
d)2000-yil 10-aprelda;
e) 2001-yil 28-avgustda.
4. O‘zbekiston Respublikasining «KadrIar tayj'orIash Milliy
dasturi»da qanday vazifalar yechimi mujassamlashgan?
a) ta’lim tizimini isloh etish va uzluksiz taiimni amalga oshirish;
b) taiim muassasalarining resurs, kadrlar va axborot bazasini
mustahkamlash;
c) o‘quv-tarbiya jarayonini yangi uslubiy majmualar, ilg‘or
pedagogik texnologiyalar bilan toiiq taininlash;
d) yuksak ma’naviyatli va yuqori malakali raqobatbardosh
mutaxassislami tayyorlash;
e) a, b, c, d.
5. Kadrlar tayyorlash modelining bosh obyekti va subyekti,
ta’!im sohasidagi xizmatlarning iste’molchisi va amalga oshiruvchisi
kim?
a) davlat;
b) Vazirlar Mahkamasi;
c) jamoat tashkiloti;
d) shaxs;
e) maktab va oliy o‘quv yurtlari pedagog-o‘qituvchilari.
6. Ijtimoiy taraqqiyot va uzluksiz ta’lim mazmunini uzviyligi
nimalar bilan bogiiq?
a) ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot;
b) ijtimoiy buyurtma;
c) taiim-tarbiya tizimi va kadrlar tayyorlash jarayonining mazmuni;
d) ijtimoiy buyurtmaning bajarilish sifat ko‘rsatkichi;
e) a, b, c, d.
38
IN TELLEKTU AL TR EN IN G
1.
«Pedagogika tarixi» faitiniiig predmeti, maqsadi, vazifalari
va metodologjyasini tushuntirib bering.
t/r
PTFP,M,V va M
Tushuncha
-
2. Pedagogika tarixini ta’lim-tarbiya haqidagi fan ekanligini
tushuntirib bering
________________________ ______
X2
t/r
PTTTHFE
Tushuncha
3.
«Tarbiya «pedago4giya», ya’ni bola tarbiyasining fani
demakdur....» degan ta’rifni qaysi ma’rifat darg‘asi bildirgan?
JVe
t/r
«Pedago4giya»....
Tushuncha
1.
Furqat
«Ilm hosiyati» asarida
2.
A.AVLONIY
«Turkiy guliston
yoxud axloq»
Munis Xorazmiy
«Savodi ta?lim»
4.
Bobur
«Ilm tolibi»
5.
Hamza
« 0 ‘qish kitobi»
39
4.
Ma’naviyat, g‘oya, milliy g‘oya, mafkura, milliy mafkura
atamalarining ma9nosini tushuntirib bering.
Jfe
t/r
Tushuncha
1.
Ma’navivat
2.
G‘oya
3.
Milliy g‘oya
4.
Mafkura
5.
Milliy mafkura
5.
Pedagogika tarixini yaxlit rivojlanish jarayoni sifatida
obyektiv o‘rganishning ahamiyatini tushuntirib bering.
JV2
t/r
PTYARJSOO‘A
Tushuncha
-
40
Ilbob. TURON, YUNONISTON, RIM, XITOY VA
HINDISTONDA ENG QADIMGIDAVRLARDAN VII
ASRGACHA TA’LIM-TARBIYA VA PEDAGOGIK FIKRLAR
RIVOJLANISHI
2.1. 0 ‘ZBEK XALQ PEDAGOGIKASI
Jamiyat tarixini sinfiy kurashlar tarixidangina iborat deb izohlovchi,
har qanday ijtimoiy fan faol ravishda sinfiy xarakterga ega deb
tushuntiruvchi sobiq marksizm-leninizm metodologiyasi 0 ‘zbekiston
Respublikasi mustaqillikka erishguncha pedagogika tarixini ijtimoiy-
iqtisodiy formatsiyalar tarixining nursiz bir nusxasi tarzida talqin etib
kelishdi. Lekin vaqt bu metodologik asosning yaroqsiz ekanligini qayta-
qayta ko‘rsatdi. Vaholanki, qadimiy Turon, Movarounnahr, Turkiston va
hozirda 0 ‘zbekiston deb ataluvchi hududda yashab kelgan turkman,
qozoq, qirg‘iz, qoraqalpoq va boshqa turkiy xalqlar, xususan, o‘zbek
xalqi tomonidan yaratilgan xalq pedagogik merosini mafkuraviy
aqidalarga tayanmagan holda faqat jahon ilmi-fani va pedagogika tarixi
fani talablari asosida rganib va tasnif etib talabalarga yetkazish
mustaqillik davrining eng dolzarb masalasidir.
Turonzamin-u Turkistonning davrug‘i olamga sig‘may, necha-necha
zamonlardan beri ellardan-ellarga, tillardan-tillarga o‘tib doston boiib
kelganligi tarixiy asarlarda eslatib o‘tilgan.
Burhoniddin o‘g‘li Nasriddin Rabg‘uziyning (XIII asr oxiri XIV
asr boshi «Qissasi Rabg‘uziyi» asarida zikr etilishicha, Nuh payg‘ambar
Odam Atoning o‘ninchi bo‘g‘ini boiib, uning to‘rt o‘g ii bir qizi
boigan. 0 ‘g‘illarining birinchisi Som, ikkinchisi Xom, uchinchisi
Yofas, to‘rtinchisi Kanan boigan. Keyinchalik Som hind xalqining
otasi boigani uchun Abulhind, Xom forsning otasi boigani uchun
Abulfors nomi bilan ataganlar. Xulqu - odob bobida ota mehrini
uyg‘otgan Yofasga esa hokimlik qilish uchun Turkiston berilgan.
Shuning uchun ham bu yurt uning sharafiga Abulturk - Turkning otasi
demakdir.
Ana shu flkr Timuming «Zafar yoii» asarida ham o‘z isbotini
topgan. Unda «Bizning ajdodimiz Abulturk Yofasning o‘g‘li, Nuhning
41
nabirasi va turklaraing buyuk xoni erdi»,’ deyilgan. Eslatib o‘tgani-
mizdek, «Amir Temur vasiyati kitobi»ning 3-betida bu fikr mazmunan
quyidagicha chuqurlashtirilgan, boyitilgan:
«Biz kim Mulki Turon,
Amir Turkistonimiz.
Biz kim, millatlarning,
Eng qadimgi va ulugM,
Turkning bosh bo‘g‘inimiz».2
Do'stlaringiz bilan baham: | 
