Toshkent moliya instituti sh. H. Tashmatov, X. S. Asatullayev, Z. G. Allaberganov



Download 3,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet71/233
Sana01.08.2021
Hajmi3,72 Mb.
#134878
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   233
Bog'liq
Ш.Ташматов. Иктисодий таълимотлар тарихи

  
P‟er Buagilber (1646–1714)
 


110 
qarashlarida  XVIII  asrning  yarmigacha  saqlanib  qoldi.  Chunki  o‗sha 
davrda  ijtimoiy-iqtisodiy  rivojlanishdagi  qishloq  xo‗jaligi  ishlab 
chiqarishining  hal  qiluvchi  mavqeyini  targ‗ibot  qiluvchi  fiziokratizm 
ancha kuchaygan edi.  
 
1707-yili  P.Buagilberning  «Fransiyani  qoralash»  asari  chop 
etildi.  Unda  Fransiyaning  kambag‗allik  holati  ko‗rsatildi,  merkantilistik 
siyosat  qoralandi.  Iqtisodiy  islohotlar  o‗tkazish  to‗g‗risida  yangi 
g‗oyalar ilgari surildi. Biroq ular o‗zi ishongan va umid qilgan hukumat 
vazirlari tomonidan ham e‘tiborga olinmadi, qo‗llab-quvvatlanmadi.  
 
Iqtisodiy 
fikrlarning 
rivojlanishida 
va 
Fransiyada 
bozor 
munosabatlarining  shakllanishida  P.Buagilberning  hissasi  katta  bo‗ldi. 
Aynan 
uning 
asarlari 
merkantilistik 
g‗oyalarning 
batamom 
obro‗sizlanishi  va  Fransuz  klassik  iqtisodiy  maktabining  shakllanishi 
uchun  nazariy-metodologik  asos  bo‗lib  xizmat  qildi.  U  Pettidan  farqli 
o‗laroq,  mamlakatning  boyligi  pul 
miqdoridan  iborat  emas,  balki  barcha 
foydali  narsa  va  ne‘matlardan  tashkil 
topadi, degan konsepsiyani ilgari surdi.  
Nazariy  qoidalarning  o„ziga  xosligi. 
P.Buagilberning  muhim  yutug‗i,  U.Pettiga 
o‗xshab  qiymatning  mehnat  nazariyasini 
«asoslab»  berishi  hisoblanadi.  Bunda  u 
bozorda  tovarlar  o‗rtasidagi  almashuv 
nisbatlari  mexanizmini  sarflangan  mehnat  miqdori  yoki  ish  vaqtini 
hisobga  olgan  holda  tahlil  qiladi.  Bu  konsepsiya  nomukammal 
bo‗lishiga  qaramasdan  (uning  asosida  sarfli  prinsip  yotadi)  o‗z  davri 
uchun  progressiv  hisoblanadi,  negaki  merkantilistlarning  bahoning 
shakllanishida  pulning  tabiiy  roli  to‗g‗risidagi  konsepsiyasidan  keskin 
farq qiladi.  
 
P.Buagilber merkantilizmni ko‗p jihatdan to‗g‗ri tanqid qilish bilan 
birga 
pulning 
iqtisodiyotdagi 
ahamiyatini 
mensimagan 
holda 
mamlakatning  iqtisodiy  o„sishida  qishloq  xo„jaligi  ahamiyatini 
mutlaqlashtirdi,  boylikni  ko‗paytirishdagi  sanoat  va  savdoning 
 


111 
ahamiyatini inkor etdi. Klassik iqtisodiy nazariya vakillari ichida u pulni 
bekor  qilish  mumkin  va  zarur,  deb  hisoblagan  yagona  iqtisodchi 
hisoblanadi,  uningcha  pul  tovarlarning  «haqiqiy  qiymatlari»  bo‗yicha 
ayirboshlanishini buzadi.  
 
Birinchi Fransuz klassigining fikri bo‗yicha iqtisodiyotdagi asosiy 
soha  savdo  emas,  balki  ishlab  chiqarish,  eng  avvalo,  qishloq  xo‗jaligi 
hisoblanadi.  P.Buagilber  o‗z  asarlarida  iqtisodiyotning  «tabiiy» 
qonunlari  to‗g‗risida  qayd  qilib  o‗tadi.  Davlat  yuqori  soliqlarni  joriy 
etish  yoki  proteksionizm  siyosatini  qo‗llash  bilan  ularga  xalaqit 
bermasligini tavsiya etadi. 

Download 3,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   67   68   69   70   71   72   73   74   ...   233




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish