Toshkent farmatsevtika instituti

9-Mavzu: Serologik reaksiyalar va ularning turlari.

Mashg‘ulotning maqsadi: Immunitet reaksiyasilari antigen bilan antiteloning spesifik ravishda o‘zaro ta’sir qilishi to‘g‘risida tushuncha olish.

Tayorlanish uchun savollar.

1.Immunitet reaksiyasi va uning amaliyotda qo‘llanilishi.

2.Agglyutinatsiya reaksiyasi.

3.Komplementlarni bog‘lash reaksiyasi.

4.Presipitatsiya reaksiyasi.

5.Neytrallanish reaksiyasi

Immunitet reksiyalari antigen bilan antiteloning spesifik ravishda o‘zaro ta’sir qilishiga asoslangan. Ma’lum antigenlar yordamida bemor yoki tekshirilayotgan odamning qon zardobida antitelolar bor – yo‘ligini aniqlash mumkin ( infeksion kasalliklarning serologik diagnostikasi ) . Muayyan antigen va unga mos keladigan antitelolarning o‘zaro reaksiyasi o‘zining spesifiklik darajasi yuqoriligi va o‘ta ta’sir – chanligiga ko‘ra yuqumli kaslliklarni aniqlash va tibbiy – biologik tadqi –qotlarda keng qo‘llaniladi.

Immun reaksiyalari antignelarning holati va antigenlar bilan anti- telolar o‘zaro reaksiyaga kirishadigan muhitning o‘ziga xos xususiyatlariga ko‘ra agglyutinatsiya,presipitatsiya, lizis, komplementlarni bog‘lash,neytral-lash kabi turlarga bo‘linadi.

Yuqumli kasalliklarni laboratoriyada aniqlashda serologik reaksiya- lardan keng foydalaniladi. Ular:

1. 
   kasal zardobidan antitelolarni aniqlash, ya’ni yuqumli kasalliklarni serologik diagnostika usuli bo‘yicha aniqlashda;
   
2. 
   mikroorganizmlarni identifikatsiya qilgan holda ularning turi va serovarlarini aniqlashda qo‘llaniladi; Bunda noma’lum komponent muayyan ma’lum bo‘lgan komponentga nisbatan aniqlanadi. Masalan,kasal odam zardobidagi antitelolarni aniqlash uchun muayyan mikroorganizmning laboratoriyada tayyorlangan kulturasi olinadi. Agar zardob muayyan antigen bilan reaksiyaga kirishsa, bu uning tarkibida o‘sha antigenga mos keladigan antitelo mavjudligini ko‘rsatadi, bu sinab ko‘rilayotgan mikroorganizm tekshirilayotgan bemorning organizmida kasallik qo‘zg‘otganligi ma’lum bo‘ladi. Agar kasallikni keltirib chiqargan mikroorganizmni aniqlash va uni ajratish zarur bo‘lib qolsa, u holda o‘sha mikroorganizm muayyan immunli zardob reaksiyasiga ko‘ra sinab ko‘riladi. Reaksiyaning ijobiy natija berishi, ajratib olingan mikro- organizm jonivor immunlangan mazkur zardobga ident ( o‘xshash ) ekanligidan darak beradi.