Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi

birinchidan,  b ir  ta r a f   boshq a  ta ra fg a   tekinga  m o l-m u lk   qilib 

beriladigan  ashyolarni;

ikkinchidan,  bir  taraf  (hadya  qiluvchi)  boshqa  taraf  (hadya  oluvchi) 

ga o'ziga yoki uchinchi shaxsga nisbatan mulk huquqi (talabi) ni beradigan 

yo  berish  m ajburiyatini  olgan  hollarda  mulkiy  huquqni;

uchinchidan, bir taraf  (hadya  qiluvchi)  boshqa  taraf  (hadya  oluvchi) 

ni  o'zi  yoki  uchinchi  shaxs  oldidagi  mulkiy m ajburiyatdan ozod  qiladigan 

yoxud  ozod  qilish  m ajburiyatini  olgan  hollarda  ham   mulkiy  huquqni.

K o'rinib  turibdiki,  h a r  bir  holatda  ham   m ustaqil  ikki  tushuncha 

qoilanilgan ashyoni topshiradi yoki  topshirish majburiyatini oladi,  mulkiy 

m ajburiyatdan ozod qiladi yoki ozod qilish m ajburiyatini oladi. Bu m azkur 

shartnom agagina  xos  bo'lgan  xususiyatdir.

Shartnom a real bo'lsa-da, ayni paytda hadya qiluvchi hadya oluvchiga 

kelgusida  hadya  qilish  majburiyatini  oladi.  Ammo  hamm a  hollarda  ham  

hadya  shartnom asi  vujudga  kelavermaydi.  Aytaylik,  ashyo  yoki  huquq 

muqobil  berilganida  yo  bo'lmasa,  muqobil  m ajburiyat  m avjud  bo'lganida 

shartnom a  hadya  deb  tan  olinmaydi  (FK,  502-modda,  2-qismi).  Bunday