Toshkent davlat yuridik instituti fuqarolik huquqi


  Shartnom ada  q atn ash u v ch i  taraflar



Download 30,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet88/424
Sana31.12.2021
Hajmi30,09 Mb.
#267670
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   424
Bog'liq
@mustaqilishlar Fuqarolik huquqi

2.  Shartnom ada  q atn ash u v ch i  taraflar, 

u la rn in g   h uq uq  va   burchlari

Yuqorida  aytilganidek,  shartnom ada  qatnashuvchi  taraflarning  h ar 

biri  bir  vaqtning  o'zida  ham   sotuvchi,  ham   sotib  oluvchi  hisoblanadilar. 

Bu  bilan  ayirboshlash  oldi-sotdi  shartnom asiga  o'xshab  ketsa-da,  biroq 

undan  farq  qiladi.  “Farqi  shundaki,  bunda  bir  m ulk  ikkinchisiga  pulsiz

www.ziyouz.com kutubxonasi




alm ashtiriladi”1. Ayni paytda ayirboshlash oldi-sotdiga o'xshashligi tufayli, 

unga  nisbatan  baho  va  x arajatlar  haqidagi  qoidalardan  tashqari,  oldi- 

sotdini  tartibga  soluvchi  barcha  qoidalar  qo'llanaveradi.

Shartnom ada sotuvchi va oluvchi boiib fuqarolik huquqining barcha 

subyektlari,  shu  jum ladan,  jismoniy  shaxslar,  yuridik  shaxslar,  davlat 

tuzilmalari  ishtirok  etishlari  mumkin.

B ozor  m u n o s a b a tla ri  s h a r o itid a   b a ’zi  h o lla rd a   to v a r   ish la b  

chiqaruvchilar  va  tadbirkorlar  bilan  iste’molchilar  o'rtasida  fuqarolik- 

huquqiy  m unosabatlarini  vujud g a  keltiruvchi  asoslardan  biri  sifatida 

ayirboshlash  (barter)  shartnom asi  qo'llanadi.  B arter  inglizcha  “b a rte r” 

so'zidan  olingan  boiib,  bevosita  tovar  almashuvi  m a’nosini  bildiradi2.  U, 

ayniqsa,  bozor  tizimiga  o'tish  davrida  o'zaro  hisob-kitoblar  yaxshi  yo'lga 

qo'yilm agan dav r uchun birm uncha  harakterlidir. Valuta beqaror boigan 

hozirgi  zamon xalqaro savdosida  yanada  keng tarqalmoqda.  B arter bitimi 

vaqtida  pul  to'lovlarining  yo'qligi  tov ar  yetkazib  berish  baholarini  va 

ularni  pul  form asida  hisobga  olishni  istisno  qilm aydi.  B a rte r  bitim i 

tushunchasi ayirboshlash shartnomasi tufayli vujudga keluvchi majburiyatlar 

mazmunini  to'la  qam rab  ololmaydi,  unga  to'la  javob  berolmaydi,  degan 

f ik rg a   q o 's h ilib   b o 'lm a y d i.  B ir  q a to r   o lim la rn in g   x u s u s a n ,  Sh. 

Ro'zinazarovning  tadqiqotlarida  b a rte r  haqida  salmoqli  fikr  yuritiladi. 

Nazarimizda,  barter  tushunchasi  ayirboshlash  shartnomasini  o'zida  aks 

ettira  oladi.

Yuqorida  ko'rsatilganidek,  shartnom ada  taraflar  sifatida  jismoniy 

va  yuridik  shaxslar  qatnashishi  mumkin.

Yuridik shaxslarning bu boradagi faoliyatlari O'zbekiston Respublikasi 

Prezidentining  1993-yil  9-yuldagi  PF-616-sonli  “B arter  asosida  amalga 

oshiriladigan  eksport-im port  operatsiyalari  bo'yicha  ta rtib   buzilishlari 

va  suiiste’molliklarga chek qo'yish to'g'risida”gi Farmoni bilan mustahkamlangan 

Unga  ko'ra,  kelishib  olingan  miqdordagi  bir  tovarni  boshqa  bir  tovarga 

o'zaro  hisob-kitoblarni  v alu tad a  am alga  oshirm asdan  alm ashtarishni 

nazarda tutuvchi shartnom a b a rte r shartnomasi hisoblanadi. Shartnom ada 

o'zaro  y etk azib   beriladigan  to v ariarn in g   m iqdori  va  qiym ati  yoxud 

tom onlar  ek viv alentlik   asosida  yetkazib   berish  m ajb u riy a tin i  olgan 

tovariarning summasi oldindan kelishib qo'yiladi3. O'zbekiston Respublikasi 

P rezid entinin g  1995-yil  11-apreldagi  PF  1096-sonli  “E ksp ort-im po rt


Download 30,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   424




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish