Toshkent davlat iqtisodiyot

Bob bo‘yicha xulosalar 

Servis  -  ta’minot  tizimi  bo‘lib,  xaridorga  (iste’molchiga)  texnik  jihatdan 

murakkab  mahsulotni  xarid  qilish  va  iste’mol  qilish  optimal  variantini  tanlashga, 

---

 

265 

 

shuningdek,  undan  iste’molchi  manfaatlari  asnosida  oqilona  asoslangan  muddat 

davomida iqtisodiy jihatdan foydali ekspluatatsiya qilishga imkon beradi. 

Zamonaviy servis tamoyillari: taklif majburiyligi, foydalanish majburiy emasligi, 

servis  elastikligi,    servis  qulayligi,  servisning  texnik  jihatdan  mos  kelishi,  servisning 

axborot samarasi,  servis sohasida oqilona narx siyosati,  ishlab chiqarishning servisga 

kafaolatlangan mos kelishi kabilardir. 

Marketing vositasi sifatida servisning asosiy funksiyalari quyidagilar hisoblanadi: 

xaridorlar  jalb  qilish,  tovar  sotuvini  qo‘llab-quvvatlash  va  rivojlantirish,  xaridorni 

xabardor qilish. 

Sotuvdan  oldingi  va  sotuvdan  keyingi  servis  farqlanadi.  Sotuvdan  keyingi  servis 

kafolatli  va  kafolatdan  keyingi  xizmatlar  sifatida  ko‘rib  chiqiladi.  Sotuvdan  keyingi 

xizmatlar  –  mahsulot  sotilgan  paytdan  boshlab  uni  utilizatsiya  qilish  paytigacha 

bo‘lgan davrda ko‘rsatiladigan barcha xizmat turlaridir. Mebel magazini uchun bunday 

xizmatlar  qatoriga  mebelni  yetkazib  berish,  uni  yig‘ish,  mebelga  qarash  bo‘yicha 

maslahatlar berish kiradi. 

Xaridor  ehtiyojlarni  qondirishda  uchraydigan  xarajatlar  darajasi  va  ehtiyojni 

qondirish  darajasi  tovar  raqobatbardoshligini  baholashda  muhim  omillar  sanaladi. 

ehtiyojni qondirish darajasi mahsulot sifati va sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatish bilan 

belgilanadi. 

Firma  savdosining  funksiyalari  oddiy  savdo  funksiyalariga  o‘xshashib  ketadi. 

Biroq  firma  savdosining  asosiy  maqsadi  firma  tomonidan  ishlab  chiqariladigan 

tovarlarni  sotish  hajmini  oshirish  va  sotuv  bozorini  kengaytirish  hisoblanadi.  Bu 

maqsadga  erishish  firmaning  ishlab  chiqarishni  oshirish  va  firmaning  iste’mol 

bozoridagi  pozitsiyalarini  kuchaytirishdan  iborat  bo‘lgan  maqsadlariga  erishishga 

xizmat qiladi. 

Firma  savdosining  ijtimoiy  samaradorligi  tovarlar  iste’moli  va  xaridini  tashkil 

qilish,  umumiy  iste’mol  xarajatlarini  pasaytirish,  iste’mol  tovarlari  ishlab 

chiqaruvchilar  bilan  xo‘jalik  aloqalari  orqali  tovar  taklifiga  ta’sir  etish  bo‘yicha 

vazifalarni hal qilish qobiliyati yuqoriligi bilan tavsiflanadi. 

---