Tema: Házirgi jónelistegi poeziyanıń tematikası

Jan degeniń sonsha shiyrin,
Hesh kim jannan keshe almas,
Jan ishire jan Watanιn,
Hesh kim jannan úze almas,
Úzse hámki bir kún kelip
Pushayman jer, tóze almas.
Kózdiń aǵι qarasιnan,
Bezse sóner beze almas,
Jan ishire janιm meniń,
Qaraqalpaqstanιm meniń.-

dep Watannan ayιrιlιw óliw menen teń, insan menen Watan – biri kózdiń qarasι, biri aǵι, olar ajιrala almaydι dep kórsetedi, ajιralsa da pushayman jeytuǵιnιn da eskertedi. Bunday qosιqlar, xalqιmιzdιń ul-qιzlarιn ardaqlawshι, qádirlewshi qosιqlar shayιr dóretiwshiliginde oǵada kóp.

Nábiyradan bir ókshe keyin ádebiyat maydanιna kelip kirgen Minayxan Jumanazarovanιń lirikasιnda bul mártlik, páklik ideyalarι bunnan da ayqιnιraq jιr etiledi. Ol óziniń bir qosιǵιnda “qaydasań, ádalat” dep dúńyaǵa jar saladι, sóyte otιrιp taǵι bir shιǵarmasιn “Ernazar-Alakózdiń páriyadι” dep atap, onda babamιz tilinen búgingi zamanagóy jan kúydirerlik mashqalalardι da tereń tolǵanιslar menen ortaǵa taslaydι. Al, taǵι bir “Debdiw” degen qosιǵιnda bolsa ómir hám turmιs haqιyqatlιǵιn jasιrmay hám búkpelemey jιrlay otιrιp, “Áy, áziyzim, dúńya ǵamlι eken, Kóksimdi daǵlap ketti. Perdesi mιń tarlι eken, qol tiymey zιńlap ketti”,-deydi. Shayιra jáne bir dóretpesinde taǵι da Ernazar alakózdi túsinde ushιrastιrιp`
Sen izlegen “Erk” ener túsime,
Alakóz, qaydasań, seni izleymen!...-dey otιrιp, baba tilineń
- Bilemen nahaqlιq, kewil qapań bar,
Manqurtlar dástinen shekken japań bar,
Erksiz bul jáhán saǵan innen tar,
ótmishke zibanιń, jetti, áziyzim!
Gúlayιm sawιtιn kiygil iynińe,
Jaw-jaraq asιn, min tulpar beline,
Suw quyayιq satqιnlardιń únine,
Jιǵιlmastan burιn atqan oǵιnan,-dep jazadι.

Shayιr qιzdιń bulardan basqa da haqιyqatlιq, páklik, erkinlik haqqιndaǵι qosιqlarιnda poeziyada ashιq pikirlerdi batιllιq penen ótkir túrde ortaǵa taslay biliw, burιn orιn alǵan jaltańlιqtan qutιlιw usaǵan pazιyletler ayqιn kózge taslanadι. Onιń “Júregimde bir dárt bar…”(1993), “Ele men…” (2003) atlι qosιqlar toplamlarιna kirgizilgen “Iǵbal inam et!”, “Qaydasań, haqιyqatlιq”, “Seni izleymen”, “Bolmas”, “Bezdim yalǵan isinen”, “Tárk etip ǵaz hám quwιm”, “Usιnday bir xalιq bar”, “Ǵárezsizlik haqqιnda da”, “Janǵa battι…” “Ele men …”, “Korabl`ler qalǵan qιrda qayιrlap”, “Qásterlep saqlańlar bir-birińizdi”, “Sadaǵań keteyin xor bolǵan telpek” hám taǵι basqa qosιqlarιnda biz aytqanday mártlik oy-sezimleri hár qιylι formalarda berilip, ideyalιq hám kórkemlik-poetikalιq tamannan ayqιn kózge taslanιp turadι. Solardιń birinde márt shayιra mιnaday deydi`

Gil aqιlgóy danalar,

#ιzιl sózge jarιsar,
Baqιl ini, aǵalar,
Taban jolda tarιsar.


Bas-basιna bayraq joq,
Sonda hám záńgi qaǵιsar.
Tuw sιrtιnan atιp oq,
Ózli-ózi shabιsar.


Batιrlar tek ertekte,
Joq Alpamιs, Shár`yarlar.
Kewlim azap shekpekte,
Eldiń ǵamιn kim oylarYoW

Búgingi erkinlik hám demokratiya, ǵárezsizlik ideologiyasι, milliy ideologiya kózqarasιnan alιp qaraǵanda bular úlken áhmiyetke iye ekenligin jasιrιp, yaki qιpsalap bolmasa kerek. Bizge jalań, uyqas, qιsιr sózlerden góre haqιyqatlιqtι usιlay aytatuǵιn naǵιz mártlik poeziyasι dárkar.

Tap usιnday epkin hám poetikalιq pikirlewdegi ashιq-aydιnlιq penen birge olardι sáwlelendiriwdegi poetikalιq sheberlikke, biyiklikke umtιlιw Gúlistan Dáwletovanιń “Seniń dártiń menen jasayman, hayal” (2001), “Qιz taxtιm” (2009) atlι qosιqlar toplamlarιnda da anιq kórinip turadι. Shayιranιń shιǵarmalarιnda naǵιz analιq mehir-muhabbat, #umar ana sιyaqlι mamalarιmιzdιń aqιl-parasatlι keskin sιn-sιmbat kelbeti anιq ashιp beriledi, desek onsha asιra siltewshilik emes sιyaqlι. Sonlιqtan da ol házirgi jas óspirimlerimizdiń bolmas isler menen shuǵιllanιp, hátteki nan pulι tabιw ushιn ǵana aldanιp, tiykarǵι keleshek maqset-muradι bolǵan oqιw, óner-bilimdi umιtιp júrgenlerine qattι qayǵιra otιrιp jazιlǵan qosιqlarιnιń birin “Ne qιlιp júripsiz, balajanlarιm!” dep atap, ondaǵι qatarlarιnda bιlay deydi`