Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

Buyruqlarning joylashishi 
Whereis va apropos
utilitalari esizdan chiqqan yoki joylashgan joyini siz 
bilmaydigan buyruqlarni topishga yordam beradi. Locate utilitasi orqali local 
tizimda joylashgan fayllarni qidiradi.
which and whereis: Utilitani joylashtirish 
Linux OT da buyruq berganizda, shell interpretator buyruq berilgan nom 
ostida mos keladigan barcha katalogdagi dasturlarni ro`hyatini aniqlab birinchi 
uchraganni ishga tushuradi. Bu kataloglar ro`yhati qidiruv manzili deb ataladi. 
Agar qidiruv manzili o`zgartirilmagan bo`lsa ,shell interpretator faqat standart 
kataloglar ichidan izlaydi. Tizimdagi boshqa kataloglarda ham foydali utilitalar 
bo`lishi mumkin.
Which utilitasi fayllarning to`liq manzilini ekranga chop qiladi.Lokal 
tizimda bir nom ostida uchraydigan bir nechta buyruqlar bo`lishi mumkin. 
Buyruqlar satriga biror buyruqni yozsangiz, shell interpretator qidiriv manzilidan 
buyruqlarni qidiradi va birinchi topgan buyruqni ishga tushuradi. Quyidagi misolda 
which buyrug`I yordamida tar buyrug`ining joylashgan joyini keltiryapti: 
$ which tar 
/bin/tar 
Buyruqlar kutilmagan yo`llar bilan ishlayotgandek ko`rinsa which utilitasi 
foydalidir. Misol uchun, agar tar yaxshi ishlamayotgan bo`lsa ya`ni local versiyasi 
zararlangan bo`lsa, 
/bin/tar 
ni o`rniga 
/usr/local/bin/tar 
ni ishlatishingiz mumkin. 
Whereis utilitasi sizning qidiruv manzilingiz yordamida utilitani standart 
joylashuviga yaqin fayllarni joyi bo`yicha qidirishga yordam beradi. Misol uchun, 
tar gao`xshashfayllarnijoylashuvjoyiniko`rishingizmumkin: 
$ whereis tar 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
47 
tar: /bin/tar /usr/share/man/man1/tar.1.gz 
apropos:kalit so`z bo`yicha qidirish 
Agar birorishqilmoqchibo`lganizdabuyruqninominibilmasangiz, apropos 
bilanbirortakalitso`ziniyordamidaqidirishingizmumkin. Bu utilita yordamida kalit 
so`ziga mos keladigan kichkina turdagi qatorlarni topishda yordam beradi.