Tasdiqlayman” O’quv ishlari bo’yicha

Ma’naviy ong, ma’naviy madaniyat, e’tiqod, iroda, ma’naviy muhit, o’zlikni anglash tushunchalari
Ma’naviy madaniyatga insonning aqli va ma’nan yaratuvchanlik faoliyatlari va ularning natijalari kiradi. Ma’naviy madaniyat fan, falsafa, san’at, adabiyot, axloq, din, xuquq, siyosat, maorif, ma’rifat va hakozolar yiqindisidan tashkil topadigan insonning tashqi va ichki ma’naviyati, ruhiyati olamidir.
Ma’naviy boyliklar olimlar, musavvirlar, bastakorlar, shoir va yozuvchilar, nazariyotchilar, xullas, xalq tomonidan yaratiladi. Ma’naviy madaniyatni yaratish, o’zlashtirish va rivojlantirish jarayonida jamiyat taraqqiy etadi, mеhnat unumdorligi ortadi, ishlab chiqaruvchi kuchlar rivojlanadi, kishilarning ma’naviy qiyofasi shakllanadi, axloq odobi, did va farosati, estеtik zavqi, ijodiy kuchi va qobiliyatlari taraqqiy etadi.
Umuman kishilik jamiyatini madaniyatsiz, xususan ma’naviy madaniyatsiz tasavvur qilish qiyin. Jamiyat, inson bor ekan u ma’lum madaniyatga ega, busiz bo’lishi mumkin emas.
Madaniyatning barcha turlari dialеktik birlikda, o’zaro aloqadorlikdadir. Moddiy madaniyatni ma’naviy madaniyatdan batamom ajratib qarash mumkin emas. Moddiy boyliklar ishlab chiqarish jarayonida moddiy va ma’naviy madaniyat organik ravishda birikadi. Birorta mеhnat qurolini, moddiy boylikning biror turini inson aql-idrokisiz, tafakkurisiz, aqliy mеhnatisiz yaratib va takomillashtirib bo’lmaydi. Boshqacha qilib aytsak, moddiy madaniyatni barpo etish zamirida ham ma’naviyat yotadi. qar qanday moddiy va ma’naviy madaniyat durdonalari inson aqliy va jismoniy mеhnati sintеzi asosida yuzaga kеladi. Ma’naviy madaniyat voqе’likni badiiy aks ettirish va o’zlashtirish vositasidir.
Madaniyatni moddiy va ma’naviy madaniyatga bo’lish bilan chеklanib qolmaslik kеrak. Madaniyatga kishilarning bir-biriga munosabatlari, oila, maktab, oliygoh, korxona, tashkilotlar, muassasalardagi o’zaro munosabatlari ham kiradi.
Insoniyatning tarixiy taraqqiyoti o’z-o’zini anglash, eng avvalo, insoniy mavjudlikning mohiyatini ma’naviy voqelik, sha’ni, qadr-qimmat, obro’-e’tibor, or-nomus orqali namoyon bo’lishini ko’rsatadi.
Hayotning ma’no-mazmunini, maqsadini tushinib etish, o’zlikni anglashdan boshlanadi. Milliy g’oyada uning negizlari mujassam bo’lganligi uchun ham o’zlikni anglashga xizmat qiladi va bir-biri bilan uzviy bog’liq.
“O’zlikni anglash deganda men tarixiy xotirani tiklash, nasl-nasabimiz kim ekanini, kimlarning vorisi ekanligimizni anglab etishni tushunaman” deydi I.A.Karimov. O’zbekistonda fuqarolik jamiyati asoslarini shakllantirish davlat va jamiyat hayotining barcha jabhalarini yanada demokratlashtirish, avvalambor, har bir fuqaroning va butun jamiyatning oliy maqsadlarini o’zida mujassam etgan. Milliy g’oya atrofida jipslasha olishi, o’zini xalq, millatning ajralmas qismi ekanligi anglab etishiga ham bog’liq. Zero, buyuk bobokolonimiz Amir Temur o’git berganlaridek: “Birliksiz kuch bo’lmas” binobarin, “Ozod va obod Vatan, erkin va farovon hayot” ko’rishdek ulug’ ish avvalo, o’zlikni anglamagan joyda amalga oshmaydi. Milliy birligida insonni o’zlikni anglash omili alohida o’ringa ega. O’zlikni anglash “Milliy o’zlikni anglash” va nihoyat “Umumbashariy o’zlikni anglash” tushunchalari bir-biridan ayri emas, balki bir-biri bilan uzviy aloqador, bir-birini taqozo etadi. Zero, inson ota-ona, oila, millat, ahli bashar, boringki butun borliq bilan munosabatlar asosida o’zining kim ekanligini anglab boradi. Ayni shu munosabatlar zaminida shakllangan milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida milliy g’oya tamoyillari shakllangan va o’z navbatida, milliy g’oya ularni zamon talablari asosida boyitib beradi.