“tasdiqlayman” O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor prof. A. Soleev


-mavzu. Tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasi



Download 1,06 Mb.
bet62/102
Sana29.12.2021
Hajmi1,06 Mb.
#77018
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   102
Bog'liq
Statistika lotin 2019

18-mavzu. Tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasi

Reja:


1. Tashqi iqtisodiy aloqalar statistikasining o’rganish obyekti va ko’rsatkichlar tizimi.

2. Eksport va importning ta’rifi. Eksport va importni hisoblashning umumiy va maxsus tizimi.

3. Tashqi iqtisodiy faoliyatni statistik o’rganish usullari.

4. To’lov balansi tizimning asosiy tamoyillari.

5. Xalqaro investision siyosat, investisiya muhitini ifodalovchi ko’rsatkichlar.

6. Milliy hisoblar tizimi va to’lov balansi orasidagi bog’lanish.

Tashqi iqtisodiy faoliyat statistikasining asoschisi deb haqli ravishda belgiyalik olim Adolf Ketleni (1796-1874) hisoblash mumkin. Chunki u birinchilardan bo’lib to’plangan statistik ma’lumotlarga statistik usullar yordamida ishlov berishni qo’lladi. U shuningdek ilk bor Belgiyada Markaziy statistik komissiyani tashkil qilishda taniqli matematik olimlar bilan jonbozlik qildi. A. Ketleni matematik bo’lgani uchun u o’z tahlillarida matematik tamoyillariga suyanadi. Ushbu holat statistikani vujudga kelishida boshqa mamlakatlarda statistik tashkilotlarning shakllanishida ham o’z ifodasini topdi. Chet el mamlakatlarida xozirgi kunda TIF statistikasi matematikaning alohida qismi sifatida tashkil topdi.

Har qanday fan o’z o’rganish obyektini ma’lum usullar yordamida o’rganadi.

TIF statistikasi ham o’z obyektini xususiy metodlari yordamida o’rganadi. Ular quyidagilardan iborat:

1.                      Ommaviy statistik kuzatish metodi;

2.                      Kuzatish ma’lumotlarini jamlash va guruxlash;

3.                      Turli umumlashtiruvchi ko’rsatkichlarni (masalan, mutloq va nisbiy miqdor, o’rtacha miqdor, indeks va hakozo)hisoblash;

4.                      Tanlanma kuzatish usuli, statistik ma’lumotlarni jadval va grafiklar ko’rinishida ifodalash.

TIF statistikasi faqat fan bo’libgina qolmasdan, shu bilan birga amaliy faoliyatning muxim sohasi xamdir.

TIF statistikasi doim ommaviy mashg’ulotlarga asolanadi. Kerakli paytda u o’zining boshlang’ich kuzatishini ham tashkil etadi. Ommaviy boshlang’ich ma’lumotlarni umumlashtirayotganda statistika maxsus usullardan foydalanadi va pirovard natijada umumlashtiruvchi ko’rsatkichlarni aniqlab, hodisa va voqyealar to’plamiga umumiy baho beradi. Statistika har xil o’lchov birliklaridan foydalanadi. Jumladan, ko’rsatkichlarni pulda, naturada, shartli natura va mehnat birliklarida ifodalaydi.

O’tgan yillar mobaynida tashqi iqtisodiy kompleks bo’yicha olib borilayotgan ishlar, tashqi iqtisodiy faoliyatda qatnashuvchi tomonlar faoliyatini bozor iqtisodiyoti prinsiplari hamda ularni liberalizasiyalashtirish asosida olib borildi. Chet el mamlakatlari bilan iqtisodiy savdo munosabatlari, hamda xalqaro iqtisodiy va moliyaviy tashkilotlar bilan hamkorlikni yanada chuqurlashtirish, mustahkamlash borasida olib borilayotgan ishlar yanada jadallashtirildi.

Mamlakatning 2009 yildagi jami tashqi savdo oboroti 6689,2 mln. dollarni, ya’ni 2008 yilga nisbatan 17,3%ga oshdi. Uzoq chet el mamlakatlari bilan tashqi savdo oboroti 54,3%ga oshib 3392,8 mln. dollar, MXD va Baltika davlatlari bilan esa 15,4%ga oshib 2105,4 mln. dollarni tashkil qildi.

2009 yil natijalariga ko’ra tashqi savdo bozori balansi manfiy saldosi 167,0 mln. dollar yoki 2008 yilga nisbatan 135,8 mln. dollarga oshdi. Bu esa eksport-import jarayonlarining O’zbekiistonda samarali ekanligidan dalolat beradi.




Download 1,06 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   58   59   60   61   62   63   64   65   ...   102




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish