Tarixiy yordamchi fandan

Sug‘d yozuvi tarixini o‘rganishda olim V.B. Xenning kiritgan «milliy sug‘d yozuvi» tushunchasidan foydalanish ma’qul. Bu tushuncha sug‘dlarning asosiy yozuvini, ya’ni oramiy yozuvidan ajralib chiqqan hamda harflarning tovush ifodalash xususiyatlari sug‘d tili talablariga moslashtirilgan alifbo va yozuv tizimini ko‘zda tutadi. Bu o‘rinda «sug‘d milliy yozuvi» tushunchasi shartli ma’noda qo‘llaniladi. Chunki, sug‘dlar Sug‘d viloya tining asosiy aholisi va Buyuk ipak yo‘llari bo‘ylab yuzlab savdo-sotiq bozorlarida xalqaro savdo bilan shug‘ullangan, keng tarqalgan xalq edi – millat emas. Shunday bo‘lishiga qaramay sug‘d xalqi ommasining asosiy katta bo‘lagi «milliy sug‘d yozuvini» bilgan va keng ma’noda savodxon bo‘lgan. Shu bilan birga suryoniy, xristian va moniy cherkovlari jamoasi ham milliy sug‘d yozuvini bilganligiga shubha yo‘q. Zero, suryoniy va moniy yozuvlari faqat diniy amaliyotga xizmat qilgan. Kundalik hayotiy ehtiyojlarda bu dinlar jamoalari ham milliy sug‘d yozuvidan foydalanishgani tabiiy. Bu alifbe harflar soni, tartibi jihatdan sodda tizim bo‘lib, 22 ta harfdan iborat bo‘lgan. Lekin, 22 ta harf bu yozuvning ajdodi oramiy yozuvi qolipidan olingan tartibni takrorlaydi. Aslida esa, sug‘d yozuvi ham oramiy yozuvi singari faqat undosh harflar tizimini ko‘zda tutgan. XIX asrning II yarmida «slavyan nazariyasi» unutila boshlandi.

• Sug‘d yozuvi tarixini o‘rganishda olim V.B. Xenning kiritgan «milliy sug‘d yozuvi» tushunchasidan foydalanish ma’qul. Bu tushuncha sug‘dlarning asosiy yozuvini, ya’ni oramiy yozuvidan ajralib chiqqan hamda harflarning tovush ifodalash xususiyatlari sug‘d tili talablariga moslashtirilgan alifbo va yozuv tizimini ko‘zda tutadi. Bu o‘rinda «sug‘d milliy yozuvi» tushunchasi shartli ma’noda qo‘llaniladi. Chunki, sug‘dlar Sug‘d viloya tining asosiy aholisi va Buyuk ipak yo‘llari bo‘ylab yuzlab savdo-sotiq bozorlarida xalqaro savdo bilan shug‘ullangan, keng tarqalgan xalq edi – millat emas. Shunday bo‘lishiga qaramay sug‘d xalqi ommasining asosiy katta bo‘lagi «milliy sug‘d yozuvini» bilgan va keng ma’noda savodxon bo‘lgan. Shu bilan birga suryoniy, xristian va moniy cherkovlari jamoasi ham milliy sug‘d yozuvini bilganligiga shubha yo‘q. Zero, suryoniy va moniy yozuvlari faqat diniy amaliyotga xizmat qilgan. Kundalik hayotiy ehtiyojlarda bu dinlar jamoalari ham milliy sug‘d yozuvidan foydalanishgani tabiiy. Bu alifbe harflar soni, tartibi jihatdan sodda tizim bo‘lib, 22 ta harfdan iborat bo‘lgan. Lekin, 22 ta harf bu yozuvning ajdodi oramiy yozuvi qolipidan olingan tartibni takrorlaydi. Aslida esa, sug‘d yozuvi ham oramiy yozuvi singari faqat undosh harflar tizimini ko‘zda tutgan. XIX asrning II yarmida «slavyan nazariyasi» unutila boshlandi.