Tarixiy yordamchi fandan

Sug‘dda savodxonlikka intilish kuchli bo‘lganligi ko‘pincha Sug‘d davlatining ichki iqtisodiy taraqqiyoti ham savodxonlikni talab qilar edi. Shuning uchun ham Sug‘diyona savod o‘rgatish maktablari, kotiblik san’ati maktablari bo‘lgan. 1965 yili Panjikentdan topilgan sug‘d alifbesi bitilgan mashq taxtachasi, Mavrdan sopolga bitilgan kotib mashqlari bu fikrni isbotlashi mumkin. Qalai Mug‘ddan ba’zi yodgorliklar haqida, bu yozma yodgorliklar o‘sha paytda Sug‘dning xo‘jalik ishlari, bir qator yuridik hujjatlar, arab noibining xatlari, Devashtich qo‘zg‘oloni haqida. Bizga ma’lumki, Devashtich qo‘zg‘oloni bostirilgach, dastlab u avf etildi, keyinchalik Arbinjon degan yerda dorga osib o‘ldirildi. Bu voqea 722 milodiy yilda bo‘lgan. Olimlar tomonidan o‘qilgan va nashr qilingan juda yomon holda yetib kelgan (charmning ko‘p yerini qurt egan, chirigan, yozuvi bir qadar o‘chib ketgan) arabcha xat Devashtichning arab xalifasi noibiga hijriy 100 yilda (milodiy 710–718 yillar) yozgan maxsus xati edi. Unda 710 yilda Gurak tomonidan taxtdan chetlatilgan, o‘zini o‘ldirgan Sug‘d podshosi Tarxunning bolalariga homiy bo‘lishni noibdan iltimos qilingan edi. Bu hol arab istilosi davrida Sug‘dda taxt uchun kurash ham davom etganini ko‘rsatadi.

• Sug‘dda savodxonlikka intilish kuchli bo‘lganligi ko‘pincha Sug‘d davlatining ichki iqtisodiy taraqqiyoti ham savodxonlikni talab qilar edi. Shuning uchun ham Sug‘diyona savod o‘rgatish maktablari, kotiblik san’ati maktablari bo‘lgan. 1965 yili Panjikentdan topilgan sug‘d alifbesi bitilgan mashq taxtachasi, Mavrdan sopolga bitilgan kotib mashqlari bu fikrni isbotlashi mumkin. Qalai Mug‘ddan ba’zi yodgorliklar haqida, bu yozma yodgorliklar o‘sha paytda Sug‘dning xo‘jalik ishlari, bir qator yuridik hujjatlar, arab noibining xatlari, Devashtich qo‘zg‘oloni haqida. Bizga ma’lumki, Devashtich qo‘zg‘oloni bostirilgach, dastlab u avf etildi, keyinchalik Arbinjon degan yerda dorga osib o‘ldirildi. Bu voqea 722 milodiy yilda bo‘lgan. Olimlar tomonidan o‘qilgan va nashr qilingan juda yomon holda yetib kelgan (charmning ko‘p yerini qurt egan, chirigan, yozuvi bir qadar o‘chib ketgan) arabcha xat Devashtichning arab xalifasi noibiga hijriy 100 yilda (milodiy 710–718 yillar) yozgan maxsus xati edi. Unda 710 yilda Gurak tomonidan taxtdan chetlatilgan, o‘zini o‘ldirgan Sug‘d podshosi Tarxunning bolalariga homiy bo‘lishni noibdan iltimos qilingan edi. Bu hol arab istilosi davrida Sug‘dda taxt uchun kurash ham davom etganini ko‘rsatadi.