Tarix-7 2017.(Uzb). indd

III BOB. JAHON XALQLARI O RTA ASRLARNING RIVOJLANGAN DAVRIDA
b o y ib k e tish m a q s a d id a u z o q va x a ta rli sa y o h atla rg a
chiqishgan.
O ‘rta yer dengiz sohillari b o ‘ylab itali- 
yalik savdogarlar o ‘zlarining savdo m an- 
zilgohlari — fak to riy alar tizim in i yara- 
tishgan. U larn in g k o ‘pchiligi genuyalik 
va venetsiyaliklar b o ‘lishgan. Bu dengiz 
respublikalari ajoyib savdo va harbiy flot- 
lariga ega b o ‘lishgan. U larning kemalari 
Y aqin Sharqdan Yevropaga qim m atbaho 
m ollar: shoyi m ato lar, c h in n i idishlar, 
turli ziravorlar va boshqa narsalarni olib 
o ‘tardi.
V e n e tsiy a lik sav d o g arla r — P o lo la r 
o ilasi v a k illa ri X I I I a srd a m o ‘g ‘u lla r 
xonining Osiyoning ichkarisidagi qaror- 
gohiga yetib b o rad i. M ark o Polo 25 yil davom etgan 
sayohatining 17 yilini X itoyni egallagan m o ‘g‘ullar xoni 
Xubilay saroyida xizmatda o ‘tkazib, yevropaliklardan birin- 
chi b o ‘lib bu sirli o ‘lkalarni o ‘z kitobida tavsiflaydi. Yev- 
ropaliklar faqat XIX asrdagina dengiz orqali o ‘tib, X III 
asrda M arko Polo sayohat qilgan o ‘lkalarni o ‘z k o ‘zlari 
bilan ko ‘radilar. M arko Poloning kitobidagi Sharq m am - 
lakatlarining afsonaviy boyliklari 200 yildan so‘ng genuya­
lik dengizchi Xristofor Kolumbda shunchalik katta taassu- 
rot qoldiradiki, u nim a b o ‘lganda ham Hindistonning boy 
sohillariga yetishga qaror qiladi.
Y evropaning k o ‘p ch ilik sh ah arlarid a dastlab bozorlar 
haftaning 1—2 kunida bo ‘lgan. Doimiy bozorlar faqat yirik 
shaharlarda uchragan.
M ol a y irb o sh la sh va sav d o n in g o ‘sishi sh a h a rla rd a
bozorlar qurilishiga ehtiyoj tug‘dirgan. Jum ladan, London- 
dagi b irin c h i y opiq b o z o r Blekuelxoll X IV asr oxirida 
qurib bitkazilgan. Bozorlar m a ’lum buyum lar yoki m ah- 
sulotlarni sotishga ixtisoslasha borgan.
B an k lar, y a rm a rk a lar va b irjalar. D astlab k i b an k lar 
X IV —XV asrlard a Italiy an in g y irik sh a h arla rid a paydo 
b o ‘lgan.