Таълим вазирлиги наманган муҳандислик-қурилиш институти энергетика

Э лектромагнит вақт релелари фақат ўзгармас ток занжирларида қўлланилади. Буларда реленинг асосий чулғамидан ташқари қўшимча қисқа туташтирилган чулғами мавжуд бўлади. Реленинг асосий чулғамидан ток ўтганда, ундаги магнит оқими қўшимча қисқа туташтирилган чулғамда ҳам ток ҳосил қилади, бу эса асосий чулғамдаги магнит оқимининг ортишига ҳалақит беради, бу релени ишга тушишини секинлаштиради. Реленинг асосий чулғамидаги ток узилганда қўшимча қисқа туташтирилган чулғамдаги магнит оқимининг таъсирида асосий чулғамдаги магнит оқими маълум бир вақт камаймасдан туради ва бу релени шунча вақт узилмаслигини таъминлайди.
Электромагнит вақт релеларининг ишга тушишдаги сабр вақти 0,07 дақиқадан 0,11 дақиқагача, узишдаги сабр вақти эса 0,5 дақиқадан 1,4 дақиқагача бўлади.
Пневматик вақт релелари сабр вақтини ҳосил қилувчи махсус пневматик қурилма билан жиҳозланган бўлади. Сабр вақтини созлаш пневматик қурилманинг ҳаво тешикчаси кесим юзасини ўзгартириш орқали амалга оширилади.
П
невматик вақт релеларининг сабр вақти 0,4 дақиқадан 180 дақиқагача бўлади, бунда ҳатолик 10% гача бўлиши мумкин.
Соат механизмли вақт релеларида сабр вақти электромагнит тасирида ишга тушувчи пружинали соат механизми орқали ҳосил қилинади. Реленинг контактлари соат механизми шкалада кўрсатилган вақтни санаб ўтказгандан кейингина ишга тушади. Бу турдаги вақт релелари катта қувват (1000 А гача)ли кучланиши 0,4-10 кВ бўлган автоматик узгичларда ишлатилади.
Соат механизми, магнит ўтказгич, кесим юзаси кичик бўлган симдан кўп ўрамли қилиб тайёрланган чулғам ва контактлар бу турдаги вақт релеларининг асосий қисмлари ҳисобланади.
Соат механизмли вақт релеларининг сабр вақти 0,1 дақиқадан 20 дақиқагача бўлади, бунда ҳатолик 10% гача бўлиши мумкин.
М оторли вақт релеларида сабр вақти 10 дақиқадан бир неча соатларгача бўиши мумкин. Улар синхрон двигател, редуктор, электромагнит ва контактлардан ташкил топган бўлади. Моторли вақт релеларида сабр вақти чулғамлардан ток ўтганда