Таълим вазирлиги наманган муҳандислик-қурилиш институти энергетика

3.1-Расм. Бакли мойли узгич
тузилиши.
1-бак;
2-ёй сўндириш камераси қўзғалмас контакт билан;
3-бакнинг изоляцияси;
4- чиқиш ва кириш клеммалари;
5-юритма механизми;
6-ток трансформатори;
7-йўналтириш қурилмаси;
8-шунтловчи резистор;
9-тяга;
10-қўзғалувчан контакт;
11-қўзғалувчан контактнинг узилгандан кейинги ҳолати.

Кам мойли узгичлар 10 кВ ли кучланишларда асосий узгичлардан бири ҳисобланиб, портлаш ва ёниш хавфи камлиги, габарити ва оғирлиги камлиги билан ажралиб туради.
Бунда мой фақат ёй сўндириш мухити вазифасини бажаради холос, ток ўтказувчи қисмларни ер билан махсус қаттиқ изоляция материаллари орқали ажратилади. Кам мойли узгичларда электр ёйи кўндаланг пуркаш усули билан сўндирилади.
Кам мойли узгичлар ёпиқ ва очиқ тақсимлаш қурилмаларида кенг тарқалган. Мой бу узгичларда асосан ёй сўндириш муҳити сифатида хизмат қилиб, ажратилган контактларни қисман изоляциялаш учун ҳам ишлатилади.
Афзалликлари: мой ҳажмининг камлиги, нисбатан кичик оғирликка эга, турли хил кучланишларга ишлаб чиқариш имконияти борлиги.
Камчиликлари: ёнғин ва портлашга хавфлилиги, тез ишловчи автоматик қайта улашни ташкил этиб бўлмаслиги, мойни тез-тез назорат қилиб, уни алмаштириб туриш зарурлиги, нисбатан кичик узиш қобилиятига эгалиги.

3.2-Расм. Кам мойли узгич тузилиши. 1-пўлат асос; 2-узиш пружинаси; 3-икки елкали ричаг; 4-узгич вали; 5-пружинали демпфер; 6-заминлаш жойи; 7-опора изолятори; 8-фаза баки; 9-мойли демпфер; 10-мой кўрсаткичи; 11-изоляция таёқчаси; 12-ричаг.