T. Malikov O. Olimjonov moliya

Respublika byudjeti defitsitini moliyalashtirish – davlat tomonidan xorijdan va ichki mablag’ni jalb qilish, respublika byudjeti mablag’larining moliya yili boshlanishidagi qoldiqlari va qonunlarga muvofiq boshqa manbalar hisobidan amalga oshiriladi.

Real soliq – soliq to’lovchining ayrim mulklarini soliqqa tortadigan to’g’ri soliqlardan iborat.

Regressiv soliq – soliqqa tortiladigan daromadning oshishi bilan soliq stavkasining pasayishi xarakterlidir. Bunday soliqlar toifasiga, xususan, egri (bilvosita) soliqlarni kiritish mumkin. Regressiv soliqlarning yuki (og’irligi) boylarga nisbatan kambag’al qatlamlar uchun og’irroq deb sanaladi. Masalan, qo’shilgan qiymat solig’ini to’lash uchun kambag’allar boylarga nisbatan o’z daromadlarining ko’proq qismini (hissasini) sarflaydilar. Proportsional soliq ham regressiv bo’lishi mumkin.

Regressiv soliqqa tortish – soliq asosi (bazasi)ning o’sib borishi bilan soliq stavkasining pasayishini taqoza etadi. Soliq undirish og’irligi daromadga teskari prorportsionaldir: daromad qancha kam bo’lsa, soliq to’lovchi uchun soliqning og’irligi shuncha og’irdir. Hozirgi paytda qo’shilgan qiymat solig’ining joriy etilishi bilan egri (bilvosita) soliqlarning regressivligi kuchayib bormoqda.

Rezidentlar – kalendar yilida mamlakatda 183 kundan kam bo’lmagan muddatda yashagan, O‘zbekistonda doimiy yashash joyiga ega bo’lgan va bo’lmagan soliq to’lovchilardan iborat. Shu mamlakatning rezidentlarining daromadlari (shu mamlakat hududida va undan tashqarida olinganlari ham) shu mamlakatda soliqqa tortilishi shart.