Suyuqlik va gaz mexanikasi

Statik va dinamik bosimni o‘lchash
Quyidagi suyuqliklarda ikkita turli bosimlar yuzaga keladi:

• 
  Statik bosim p_stat
  

Pezoelektrik naycha yordamida o‘lchanishi mumkin bo‘lgan, oqim yo‘nalishiga perpendikulyar ta’sir ko‘rsatuvchi bosim

• 
  Dinamik davlenie p_dyn (yoki frontal bosim)
  

Pezoelektrik naycha va Pito naychasi birgalikda qo‘llanilib o‘lchanishi mumkin bo‘lgan oqim yo‘nalishi bo‘yicha ta’sir ko‘rsatuvchi bosim
Distillash kubidan keluvchi suyuqlikning dinamik bosimi nolga teng, statik bosimi esa gidrostotik bosimga teng. To‘siqlarga ega gorizontal quvurni ko‘rib o‘tamiz (4.15-rasm). Tarqalib ketish yo‘qligi taxmin qilinsa: Quvur chetlarida dinamik bosim ko‘tariladi, statik bosim esa pasayadi.

4.15-rasm: Statik va dinamik bosim

Ikkita tutash naychalarga ega manometr yordamida ortiqcha bosimni o‘lchash
Tajriba o‘tkazish
Avval bosim ortiqcha bosimni o‘lchashdagi kabi tutash naychalarga ega manometrning ikkala naychasida ham o‘lchanadi. Amalda o‘lchovlar olib borishdan avval manometrni tayyorlash va havo bilan tozalash lozim:
O‘lchovlar olib borishga tayyorgarlik ko‘rish:

1. 
   Bosim o‘lchash naychalarining chiqish qismlarini ulash shlanglari yordamida ikkita tutash naychaga ega manometrga ulang.
   

Ikkita tutash naychaga ega manometr Havo itarish klapani Bosimni o‘lchash naychasi Havo itarish klapani 4.16-rasm: Ikkita tutash naychalarga ega manometr

4.17-rasm: Tozalash Havo itarish klapanini Havo itarish klapanini yoping.		Havo bilan tozalash: Quvur tizimining barcha yopqich klapalarini va ikkita tutash naychalarga ega manometrining havo itarish klapalarini ham yoping. Nasosni ishga tushiring va ta’minot yopqich klapani V1 (19) ni oching. Ikkita tutash naychalarga ega manometrning ostgi havo itarish klapanlarini oching. Quvur bo‘limi va ulash shlanglari suv oqimi bilan tozalanadi. Ulash shlanglaridagi havo pufaklari yo‘qolganidan so‘ng bir vaqtning o‘zida ostgi havo itarish klapanlarini so‘ng ta’minot yopqich klapani V1ni eping.
4.18-rasm: O‘lchovlar olib borish	O‘lchovlar olib borish: Yuqorigi havo itarish klapanini va ta’minot yopqich klapani V1ni ehtiyotkorlik bilan oching. Suv ustunini kuzatib boring: suv yuqorigi itarish klapanidan chiqib ketmasligi lozim. Suvning ikkita bosim ko‘rsatikichlarini ptotal va pstat yozib oling. Yuqori bosimlar ta’minot yopqich klapani V1ni yordamida nazorat qilinishi mumkin. Past bosimlar o‘lchanganida ta’minot yopqich klapani V1ni pasaytiring va suv bosimini teskari yopqich klapani V5 yordamida nazorat qiling.

4.19-rasm: O‘lchovlarni yakunlash

O‘lchovlarni yakunlang: Ta’minot yopqich klapani V1ni yoping, teskari yopqich klapani V5ni oching, nasosni o‘chiring. Ikkita tutash naychalarga ega manometrdagi havo itarish klapanlarini oching: manometr bo‘sh holatda ishlaydi. Endiklikda ulash shlanglarini ajratish va olib qo‘yish mumkin.