Surxondaryo viloyati xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududdiy markazi

Xamraev  Aloviddin  Shamsitdinovich
  O‘zbekistonda 
uchraydigan  zararli  va  foydali  hasharotlar  (fitofaglar  va 
entomofaglar)  tarqalishi,  biologiyasini  o‘rgangan  olim.  Uning 
rahbarligida respublikamizda zararli hasharotlarga qarshi kurashda 
turli 
biologik 
vositalar: 
entomopatogen 
zamburug‘lar, 
bakuloviruslar, bakteriyalar, entomonematodalar, mikroorganizmlar, shuningdek, 
kimyoviy  kurashda  qo‘llaniladigan  pestitsidlar,  bioinsektitsidlarni    sinash  va 
ishlab chiqarishga joriy etish ishlari amalga oshirildi. 
A.Sh.Xamraev  rahbarligi  ostida  quyidagi  ilmiy  va  amaliy  yo‘nalishlar  
shakllandi:  g‘o‘zani  himoya  qilishning  resurs  tejovchi  texnologiyasidan 
foydalanishga  asoslangan  ekologik  toza  uslublaridan  foydalanish;  termitlar 
populyasiyalari sonini boshqarishning ilmiy asoslarini ishlab chiqish; madaniy va 
iqlimlashtirilgan  o‘simliklarda  zararkunanda  va  kanalarning  sonini  boshqaruvchi 
istiqbolli  ekologik  zararsiz  vositalar  va  uslublarni  yaratish;  O‘zbekistonda  turar 
joylar,  tarixiy  yodgorliklar  va  boshqa  inshootlarga  jiddiy  xavf  tug‘duruvchi 
termitlarga qarshi samarali kurash tizimini ishlab chiqish; tut parvonasiga qarshi 
uyg‘unlashtirilgan kurash tizimida entomofag va entomopatogen bakuloviruslarni 
ko‘paytirish  va  qo‘llash  usullarini  ishlab  chiqish;  O‘zbekiston  asosiy  ekinlari 
zararkunandalarining zamonaviy holati va ular sonini boshqarish usullarini ishlab 
chiqish;  ksilofag–hasharotlar  kompleksi  populyasion  ekologiyasi,  funksiyasi  va 
ularning  moslanganlik  mexanizmlarini  tadqiq  etish;  madaniy,  yovvoyi,  em-
xashak  va  qishloq  xo‘jalik  ekinlari  zararli  kasalliklarining  tarqalish  xaritasini 
tuzish  va  ularga  qarshi  kurash  uslublarini  ishlab  chiqish;  tarkibida  biologik  faol 
moddalar bo‘lgan foydali zamburug‘lar shtammlarini etishtirish usullarini tadqiq 
qilish va ishlab chiqish. 
A.Sh.Xamraev  shogirdlari  va  kasbdoshlari  (N.I.Lebedeva,  D.B.Daminova, 
L.S.Kuchkarova, 
Sh.R.Madyarov, 
G.S.Mirzaeva, 
Z.Yu.Axmedov, 
A.X.Kuchkarov, 
M.U.Mansurxadjaeva, 
Z.Yu.Axmedova, 
Q.J.Rustamov, 
M.X.Xashimova,  B.R.Xolmatov,  I.Abdullaev,  G.S.Mirzaeva,  Z.A.Ganieva, 

---

116 
 
B.R.Xolmatov va b.) Respublikamiz oliygohlari va ilmiy-tekshirish institutlarida 
faoliyat olib borishmoqda.  
O‘zbekistonda biologiya yo‘nalishida akademik S.Yu.Yunusov  nomidagi 
o‘simlik  moddalari  kimyosi  Instituti,  akademik  A.S.Sodiqov    nomidagi 
Bioorganik kimyo instituti, Mikrobiologiya Instituti, O‘simlik va hayvonlar olami 
Instituti, Immunologiya Instituti, Genetika va o‘simliklar eksperimental biologiya 
institutlarida ilmiy tadqiqotlar  olib borilmoqda.