Surxondaryo viloyati xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish hududdiy markazi



Download 3,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet79/98
Sana31.12.2021
Hajmi3,88 Mb.
#242969
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   98
Bog'liq
3.1.-Biologiyani-oqitishda-innovatsion-yondashuv-

Raximov 
Karim  Raximovich
  tomonidan  respublikamizda  ovqat  hazm  qilish  fiziologiyasi 
maktabiga  asos  solindi.  Olim    tomonidan  ingichka  ichak  membranasida  hazm 
jarayoni  xususiyatlarini  O‘zbekiston  sharoitida,  yoshga  qarab  o‘zgarib  borishi 
aniqlandi. Ontogenez davomida oziq moddalarning gidrolizi va so‘rilishida tashqi 
muhit  omillari  (harorat,  gipokinezaya,  giponutritsiya)ning  ahamiyati  o‘rganilib, 
funksional  mexanizmlari  yoritib  berildi.  K.R.Rahimov  va  uning  shogirdlari 
tomonidan yana bir yo‘nalish – ovqat hazm qilish tizimi tarkibi va funksiyasining 
oziq  moddalar  tarkibiga  moslanishi,  ya’ni  nutritiv  adaptasiyasida  gidrolitik 
fermentlarning  dinamik  o‘zgarishlari  kuzatildi.  Bo‘shliq  va  devor  oldi 
(membrana)  hazm  jarayonlarining  sutemizuvchilar  turli  tur  vakillari  (kalamush, 
qo‘y,  quyon)da  ontogenez  davomida  o‘rganilib,  tahlil  qilindi.  Ona-bola,  ona-
homila  tizimida  platsentar-amniotrof  yoki  laktotrof  ovqatlanishning  ahamiyati 
yoritildi.  K.R.Raximov  xizmatlari  uchun  Chexoslovakiyada  Purkine  medalining 
sovrindori  bo‘ldi.  Unga    O‘zbekistonda  xizmat    ko‘rsatgan  fan  arbobi  unvoni 
berildi.    Olim  o‘z  ilmiy  faoliyati  davomida  7  nafar  fan  doktori,  20  nafar  fan 
nomzodlarini tayyorladi.  


114 
 
Uning  shogirdi  b.f.n.  A.Maxmudov  Amerikaning  Atlanta  shtatida 
“Kasalliklar  nazorati  va  oldini  olish”  markazida  laboratoriya  mudiri  bo‘lib 
ishlamoqda.  Akademik  A.Ugolev  va  professor  K.R.Raximovning  shogirdi 
B.Z.Zaripov muntazam ravishda AQSH, CHexiya Isroil oliygohlariga ma’ruzachi 
sifatida jalb etilmoqda.   
O‘zbekiston milliy universitetida professor L.S.Kuchkarova, Qarshi davlat 
universitetida  professor  Sh.K  Kurbanov,  Toshkent  davlat  Jismoniy  tarbiya 
institutida  professor  B.A.Sodikov,  Guliston  Universitetida  dots.  M.Allamuratov 
ilmiy va pedagogik faoliyat olib borishmoqda. 
Biologiya fanlari nomzodi, professor 
K.T.Almatov
 va uning 
shogirdlari  gipometaboliklar  (benzonal,  katatsin,  kavergal,  gutimin 
va serotonin) oksidlanish fosforlanishga ta’sir etmay, organizmning 
(yurak,  jigar,  miya  mitoxondriyalarida)  kislorodga  nisbatan 
ehtiyojini    va  energetik  sarfini  kamaytirishini  ko‘rsatib  berishdi
.
 
Professor 
K.T.Almatov  mitoxondriyada  fosfolipiza  A
2
  enzimidan  tashqari  lizofosfolipiza 
A
1
,  fosfolipiza  D,  lizofosfolipiza  D,  fosfolipiza  S  va  triglitseridlipazalarning 
borligini  va  ular  tashqi  va  ichki  membranada  joylashganligi,    ularning  turli 
fiziologik va patologik holatlarda bajaradigan vazifasini aniqlab bergan. Benzonal 
va  flavanoidlarning  organizmdagi  asosiy  almashinuvga,  modda  va  energiya 
metabolizmiga  ta’sirini  o‘rgangan.  Bu  moddalarni  kislorod  etishmasligiga,  issiq 
harorat    va  toksik  moddalar    ta’siriga  qarshi  ta’sirlarini  aniqlagan.  Olim  o‘z 
shogirdi  b.f.d.  X.N.Musaev  bilan  birgalikda  olib  borgan  ilmiy  tadqiqot  ishlarida 
organizm  tashqi  muhit  harorati  ko‘tarilib,  qiziganda  hazm  a’zolaridagi  energetik 
almashinuvining  buzilishini  rivojlantiruvchi  mexanizmlarni  o‘rganishdi.  U 
o‘zining  safdoshi  professor  R.N.Ahmerov    va  shogirdi  b.f.n.  Sh.I.Allamurotov  
bilan hamkorlikda olib borgan ishlari issiq va sovuqqonli organizmlarning tabiiy 
va  indutsirlashgan  gipometabolik    xolatlardagi  substandart  almashinuvining 
asosiy fiziologik-biokimyoviy ko‘rsatkichlarini tavsifiga bag‘ishlangan. 


115 
 

Download 3,88 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   75   76   77   78   79   80   81   82   ...   98




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish