Statistik axborot tizimi reja

Foydalanuvchi tili − shunday harakatki, ularni foydalanuvchi tizimga nisbatan 

klaviatura  imkoniyatlari;  ekranda  yozuvchi  elektron  qalamlar;  djoystika; 

«sichqonlar» ovoz bilan beriladigan buyruqlar va hokazolardan foydalanish amalga 

oshiriladi.  

Foydalanuvchi  tilining  eng  soda  shakli  kirish  va  chiqish  hujjatlar  shaklini 

yaratishdir.  

Xabar  tili  −  bu  foydalanuvchi  displey  ekranida  ko`radigan  (ramzlar,  grafika, 

rang) printerda olinadigan ma`lumotlar, tovushli chiqish signallari va hokazolardir.  

---

 

39 

 

Foydalanuvchining bilimlari − bu foydalanuvchi tizim bilan ishlashda bilish 

lozim  bo`lgan  narsalardir.  Ular  nafaqat  foydalanuvchi  miyasida  bo`lgan 

hattiharakatlar 

rejasi, 

komp`yuter 

beradigan 

darsliklar, 

ko`rsatmalar, 

ma`lumotnoma va xabarlariga ham oiddir.  

Interfeys quyidagi imkoniyatlarga ega bo`lmog`i lozim:  

  foydalanuvchi  tanlovi  bo`yicha  qarorlarni  qabul  qilish  jarayonida 

o`zgartirgan holda muloqotning turli shakllarini manipulyatsiya qilish;  

  Ma`lumotlarni turli usullarda tizimga uzatish;  

  Tizimning turli asbob-uskunalaridan xilma---xil shakllarda ma`lumot olish;  

  Foydalanuvchi bilimlarini qo`llab-quvvatlash.  

Zamonaviy  axborot  texnologiyalarining  kundan-kunga  rivojlanib  borishi 

ulardan  xalq  xo`jaligining  barcha  sohalarida  unumli  foydalanish  uchun  zamin 

yaratib bermoqda.  

Ma`lumki,  insoniyat  aql-zakovatining  mahsuli  bo`lmish  axborotdan  unumli 

foydalanmasdan  turib  jamiyatni  rivojlantirish,  fan-texnikani  jadallashtirish, 

ishlabchiqarishning  samaradorligini  oshirish  mumkin  emas.  SHuning  uchun  ham 

axborotlashtirish  sohasi  fan-texnikani,  iqtisodiyotni  rivojlantirishning  asosiy 

omillaridan  biri  hisoblanadi.  Rivojlanib  borayotgan  hozirgi  axborotlashtirishdagi 

jamiyatimizning  har  bir  a`zosidan  fan  va  ilmiy  texnika  yutuqlariga  asoslangan 

bilimlarni  mukammal  egallashni  talab  etmoqda.  Jahon  amaliyoti  shuni 

ko`rsatadiki, 

kishilarda 

iqtisodiy 

tafakkurni 

shakllantirmay 

turib, 

tsivilizatsiyalashgan  kelajakka  mo`ljallangan  islohotlarni  amalga 

oshirib 

bo`lmaydi.  Axborot  texnologiyalari  rivojlanishi  bevosita  iqtisodiy  ob`ektlarning 

axborot tizimlaridan foydalanish bilan bog`liq. Zamonaviy axborot texnologiyalari 

rahbarlarga, mutaxassislarga, texnik xodimlarga axborotni qayta ishlash va qarorlar 

qabul  qilishda  hamda  to`liq  va  ishonchli  bo`lgan  zamonaviy  axborot  tizimini 

yaratishda ko`mak beradi. Hozirga kelib, bizning mamlakatimizda ham zamonaviy 

---

 

40 

 

axborot  tizimlari  va  texnikalari  nafaqat  iqtisodiyot  sohasida,  balki  qurilish, 

tibbiyot, ta`lim, ijtimoiy va harbiy sohalarda ham keng va unumli qo`llanilmoqda.